Căn nhà vị kỷ

Đinh Trung Hoà SJ

Nghe nói nhà kia hạnh phúc lắm, vợ chồng thuận hoà đầm ấm, ta tới xem.  Tới đây, thấy thật là nơi t́nh yêu tràn đầy, sung măn.  T́nh yêu tinh khiết, sáng trắng lan toả, xuyên thấm đến mọi người trong nhà.  Dễ chịu vô cùng!  Mọi người trong nhà tươi tắn, xinh đẹp, dễ mến.  Cây cỏ quanh nhà xanh tươi, đầy sức sống.  Người đi ngoài ngơ cũng khoan khoái vui lây.   

Bây giờ ta rời căn nhà t́nh yêu, rồi bắt đầu ra đi.  Càng đi xa, ta đến những nơi có t́nh yêu pha lẫn với những chất liệu khác.  Ở nhà kia có t́nh yêu pha lẫn ghen tương, sắc lục hắc ám.  Hơi bắt đầu khó chịu một chút.  Dưới mái nhà đó có t́nh yêu pha lẫn kiềm chế, độc tài, không khí xám xanh, ngột ngạt.  Thấy thật khó thở.  Nơi nọ t́nh yêu thoi thóp trong những tiếng cấu xé, dằn vặt lẫn nhau, màu vàng chát chúa.  Mệt mỏi và ngao ngán.  Mong trở về với căn nhà t́nh yêu ban đầu vô cùng! 

Đang đi, bỗng thấy một căn nhà đen ng̣m.  Nơi đây tuyệt đối không có chút bóng dáng của t́nh yêu.  Những người ở đây chỉ biết đ̣i hỏi, và không bao giờ biết cám ơn người khác.  Ông chồng chỉ sống cho ḿnh, và bắt mọi người phải phục vụ cho những nhu cầu của ḿnh.  Ông không biết ơn, cũng không biết cảm thông với người khác.  Ông chỉ biết có một điều: đ̣i hỏi và đ̣i hỏi.  Vợ con ông dù có tận lực cố gắng cách mấy, ông cũng không bao giờ cho là đủ.  Ông thường xuyên rầy la, gắt gỏng.  Đi làm về chưa có cơm dọn ra, ông gắt gỏng.  Canh đem ra không nóng, ông la rầy.  Lâu lâu ông lại nóng giận quát mắng, có khi đánh đập vợ con.  Ông buông thả theo cơn nóng giận và tàn nhẫn với vợ con.  Người trong nhà này có tính tự tôn, coi ḿnh là hay nhất, khéo nhất, không ai bằng ḿnh.  Họ lại có tính ghen tương, đố kỵ khi người khác được quư trọng hơn họ.  Họ hay tích chứa thù oán trong bụng, và giận lâu.  Họ không tin ai, nhưng luôn luôn nghi ngờ và phán xét mọi người.  Họ không biết cám ơn, và cũng không bao giờ xin lỗi ai, v́ họ luôn luôn cho ḿnh là đúng, là hay, là nhất.  Đây là thế giới của VỊ KỶ, nơi hoàn toàn thiếu vắng t́nh yêu thương.  Khói đen của dằn vặt, trách móc, bất măn, đe doạ thốc vào mắt, vào miệng cay xè, đắng chát.  Cả gia đ́nh bầm dập tả tơi.  Con cái xanh xao, sợ sệt, chỉ mong sớm đến ngày dọn ra ở chỗ khác, xa bố mẹ.  Cây cỏ đen đúa, cháy xém.  Kẻ đi ngoài ngơ cũng ngao ngán tránh xa. 

Vội bước tránh xa căn nhà ấy, đi một quăng, mới thấy không phải chỉ có một căn, nhưng rất nhiều căn nhà khác bốc khói đen vị kỷ như thế.  Cũng có căn không phải ông chồng, nhưng là bà vợ nhả khói đen vị kỷ.  Bà luôn miệng cằn nhằn, chê bai, đay nghiến chồng con.  Bà không biết cảm thông, nhưng đ̣i hỏi đủ thứ, và không bao giờ biết nói tiếng cám ơn.  Không khí ở đây cũng ngột ngạt, khó thở không khác căn nhà vị kỷ vừa đi qua. 

Đâu có t́nh yêu, ở đấy có Thiên Chúa.  Căn nhà t́nh yêu kia đầy ắp Thiên Chúa.  Mọi người sống cho nhau và cho Thiên Chúa.  Lời cầu nguyện nuôi dưỡng t́nh yêu v́ nó nối kết con người với Thiên Chúa của t́nh yêu.  T́nh yêu Thiên Chúa xuyên thấm qua mọi lời nói, cử chỉ, hành động của con cái Thiên Chúa, lan toả đến mọi người xung quanh.  Trái lại, căn nhà vị kỷ không có chút t́nh yêu, và cũng vắng bóng Thiên Chúa.  Nơi đó, con người tự tôn sùng chính ḿnh, đặt ḿnh lên bàn thờ.  Khi con người tự cao, và cho ḿnh uy quyền tuyệt đối, Thiên Chúa không c̣n chỗ đứng.  Ngài lặng lẽ ra đi. 

Tính vị kỷ chính là kẻ thù lớn nhất của t́nh yêu.  Khi rơi vào tâm trạng này, con người cho ḿnh là trung tâm vũ trụ.  Họ đ̣i hỏi người khác phải tận lực phục vụ ḿnh.  Không phải chỉ phục vụ một ngày, hay một tuần, nhưng phục vụ măi măi.  Ư kiến của ḿnh phải là ư kiến độc tôn, không ai được phê b́nh, chê bai.  Uy quyền của ḿnh phải là uy quyền tuyệt đối, không ai được phép chỉ trích, coi thường.  Họ luôn luôn cho ḿnh là đúng, và không bao giờ nhận lỗi, hay xin lỗi ai. 

Khổ một nỗi, nhiều người mang căn bệnh này nhưng không hay biết.  Tính vị kỷ như bướu ung thư âm thầm lớn lên, xâm chiếm và tàn phá tất cả những ǵ tốt đẹp của con người.  Ngặt một nỗi, người có bệnh không biết rằng ḿnh mang trọng bệnh!  Họ cứ cho rằng ḿnh tốt lành nhân đức, đáng làm mẫu mực cho mọi người.  Họ cho rằng phải độc đoán, áp đặt như họ mới là người có lập trường.  Họ nghĩ rằng phải tỏ ra uy quyền mới là người có bản lănh, mới hướng dẫn được gia đ́nh.  Họ tưởng rằng những đ̣i hỏi thường xuyên của họ là một điều đương nhiên, v́ mọi người có bổn phận phải phục vụ họ.  Họ cô đơn.  Họ cho rằng ḿnh chẳng cần ai, mặc dù họ lệ thuộc rất nhiều người.  Gia đ́nh họ xào sáo tả tơi, nhưng họ đổ lỗi hết cho người khác: v́ vợ con không tùng phục họ nên gia đ́nh mới thiếu đầm ấm, thuận hoà.  Hay v́ chồng họ kém cỏi, ương ngạnh, nên hôn nhân mới thiếu hoà hợp, cảm thông. 

Có hai dấu hiệu rất rơ của một con người vị kỷ: họ không biết cám ơn ai, và không xin lỗi ai bao giờ.   

V́ lư do đó, các khóa thăng tiến hôn nhân thường tạo cho vợ chồng có cơ hội cám ơn, và xin lỗi nhau.  Khi người vợ cám ơn chồng thật ḷng, chị vượt ra khỏi năo trạng vị kỷ, chỉ biết đ̣i hỏi và chê bai chồng.  Khi chồng chân thành xin lỗi vợ, anh nh́n nhận ḿnh đă có những sai quấy, và từ từ bớt đi tính độc đoán do ḷng vị kỷ gây ra.   

Biết bao người đă đi quá xa và quá lâu, không sao biết được đường về căn nhà t́nh yêu.  Nhiều người không biết ḿnh đang ở đâu, chỉ thấy khao khát t́m lại được t́nh yêu đầm ấm, thân thiết ngày nào.  Làm sao t́m được sự gần gũi khắng khít mà ḷng ḿnh luôn ao ước?  Nếu tính vị kỷ là vết ung thư lan tràn phá huỷ t́nh yêu, th́ lời xin lỗi chính là phương thuốc giải trừ ḷng vị kỷ.  Xin lỗi là từ bỏ uy quyền độc tôn và nh́n nhận ḿnh cần người khác.  Xin lỗi là chấm dứt việc đổ lỗi và tự biện hộ cho việc sai quấy của ḿnh.  Xin lỗi là nh́n nhận người bạn đời của ḿnh có phẩm giá, có nhân vị ngang hàng với ḿnh, không phải để ḿnh tiếp tục xỉ nhục và chà đạp. 

Xin lỗi là nhận ḿnh cần thay đổi.  Thay đổi không phải là yếu ớt.  Thay đổi là dấu hiệu ḿnh c̣n sống.  Sống là thay đổi.  Người sống cần thay đổi nhiều, thay đổi măi để trở nên tốt hơn.  Chỉ có người chết, cứng ngắc là không thay đổi.   

Bước đầu tiên t́m về t́nh yêu chân thật bắt đầu bằng bốn chữ kỳ diệu này: ‘Anh xin lỗi em!’