Chương 2

13. Thế là I-Nhă cưỡi một con la cái lên đường với một người anh tới tỉnh Onate, gần đó có nhà thờ Đức Mẹ là nơi hành hương. Dọc đường I-Nhă thuyết phục người anh vui ḷng ghé nhà thờ, thức đêm cầu nguyện để lấy sức mạnh tinh thần mà đi tiếp. Sáng hôm sau hai người chia tay, người anh tới thăm một người chị ở Onate và I-Nhă lên đường đi Navarete.

Tới nơi, v́ nhớ ra rằng nhà người công tước mắc nợ ông một số tiền, I-Nhă viết giấy xin lănh số tiền đó. Người thủ quĩ trả lời là lúc bấy giờ không đủ tiền để trả. Nghe như thế, ông công tước bảo viên thủ quĩ khất nợ ai th́ khất, chứ khất nợ một người của ḍng họ Loyola th́ không. Hơn nữa ông ta c̣n muốn ban cho I-Nhă chức quan phó, gọi là để tưởng nhớ công lao trong quá khứ. Lănh tiền rồi, I-Nhă chia một phần cho một số người đă có công với ông, phần c̣n lại ông đưa người ta tu bổ và trang hoàng thêm một tượng Đức Mẹ đă bị hư hại. Xong việc, I-Nhă cho hai người ở ra về và cưỡi la rời Navarrete hướng về Monserrate.

14. Trên đoạn đường này, có xảy ra một việc cần được tŕnh bày để thấy cách thức Chúa hướng dẫn tâm hồn I-Nhă, một tâm hồn vẫn thô sơ, mặc dù rất ước ao được biết cách thức để phục vụ Chúa. Xin nhắc lại là I-Nhă đă quyết tâm sống khắc khổ với mục đích làm đẹp ḷng Chúa, hơn là chuộc tội. Nhớ đến việc khổ hạnh các Thánh đă thực hiện, I Nhă quyết định làm theo, và c̣n có ư định sẽ làm khổ hơn thế nữa. Mỗi lần quyết định như vậy, ông cảm thấy an vui, nhưng chưa biết phân tích các động lực trong tâm hồn, ông cũng không hiểu các nhân đức khiêm nhường, bác ái, kiên nhẫn là ǵ, nhất là đức khôn ngoan chỉ dẫn các nhân đức kia. Ông chỉ muốn thực hiện các công việc lớn lao bởi v́ các Thánh đă làm như thế cho sáng danh Chúa, chứ ông không hề bận tâm xét đến hoàn cảnh đặc biệt trong đời sống các Thánh.

15. Vậy khi I-Nhă đang đi trên đường th́ một người Mauri cỡi la theo kịp. Hai người vừa đi vừa nói chuyện với nhau, từ chuyện này bắt sang chuyện khác, cuối cùng họ nói về Đức Mẹ. Người Mauri đồng ư Đức Mẹ mang thai không do người đàn ông, nhưng không tin dù sinh con Đức Mẹ vẫn c̣n đồng trinh. Người Lữ Khách (12) đưa ra nhiều bằng cớ nhưng vẫn không thể nào làm cho người Mauri bỏ lập trường nghịch đạo của ḿnh.

Bỗng người Mauri vọt tới trước và I-Nhă không c̣n thấy người đó nữa. Người lữ khách bắt đầu suy nghĩ đến cuộc nói chuyện với người Mauri vừa qua. Trong thâm tâm, ông cảm thấy bất măn với chính ḿnh, v́ cho rằng đă không làm đủ bổn phận, đồng thời cảm thấy nổi giận v́ đáng lư ông không thể để một người Mauri nói những điều chướng tai về Đức Mẹ như thế, và ông nghĩ ḿnh có bổn phận dàn xếp chuyện này. Ông đă tính chạy theo người Mauri cầm dao găm đâm hắn mấy cái v́ những lời lẽ hắn đă nói. Nhưng ông do dự một lúc lâu, không biết bổn phận đ̣i hỏi ông nên làm ǵ. Trước khi vọt tới trước, người Mauri đă nói rằng hắn sẽ đi đến một làng xa hơn một chút, gần đường chính rẽ sang con đường phụ.

16. Do không biết quyết định ra sao, nên I-Nhă thả cương con la để nó đi tự do tới ngă ba: nếu con la quặt vào đường phụ, ông sẽ kiếm người Mauri và sẽ đâm hắn, c̣n nếu nó tiếp tục đi trên con đường chính, th́ ông sẽ bỏ qua (13). Mặc dù làng nằm ngay bên cạnh đường chính, chỉ cách xa khoảng bốn chục bước, và đường đi tới làng th́ tốt và rộng hơn đường chính, nhưng Chúa đă khiến con lừa bỏ con đường làng, và tiếp tục đi vào con đường chính.

Tới một làng khá lớn trước khi tới Monserrate, I-Nhă dừng lại, mua một cái áo thô để mặc trên đường đi Giêrusalem. Người mua thứ vải làm bao bố, loại thưa có nhiều gai, và nhờ người ta may một cái áo dài tới chân. Người mua thêm cây gậy đi hành hương, một cái bầu đựng nước và treo tất cả lên cốt yên la. Người c̣n mua đôi giầy vải và chỉ đi một chiếc ở chân đau thôi, không phải để lập dị nhưng v́ chân này c̣n phải băng bó. Hơn nữa, mặc dù cưỡi la, cứ đến tối chân ấy lại sưng vù lên.

17. I-Nhă lại lên đường đi tới Monserrate và như thường lệ, ông suy nghĩ đến những việc phi thường ông sẽ làm để phục vụ Chúa. V́ trí tưởng tượng c̣n đầy những h́nh ảnh thấy trong sách kể chuyện các hiệp sĩ, ông nẩy ư bắt chước họ và quyết định cởi bỏ quần áo thường mặc, mang huy hiệu Chúa Kitô và canh thức suốt đêm trước bàn thờ Đức Mẹ tại Monserrate, không ngồi, không nằm, nhưng đứng hoặc quỳ, y như một hiệp sĩ.

Ông vừa cỡi la, vừa suy nghĩ đến ư định ông sẽ thực hiện. Tới nhà thờ Monseratte, sau khi cầu nguyện, và bàn hỏi với một Cha linh hướng, trong ba ngày I-Nhă viết ra mọi tội lỗi trên một tờ giấy rồi xưng tội (14). Ông c̣n điều đ́nh với Cha linh hướng cho đan viện giữ lại con la, c̣n cái gươm và con dao găm th́ ông treo trên bàn thờ Đức Mẹ. Trước đó I-Nhă chưa tŕnh bày ư định cho linh mục nào biết; đây là người đầu tiên biết câu chuyện.

18. Vào buổi tối ngày hôm trước lễ Đức Mẹ Truyền Tin tháng 3 năm 1522, I-Nhă lén lút đi t́m một người nghèo. T́m được rồi, ông cởi quần áo ra và đưa cho anh ta, mặc áo thô như đă ước ao, trở về nhà thờ gậy cầm trên tay, khi qú, khi đứng mà canh thức suốt đêm trước bàn thờ Đức Mẹ (15)

Sáng sớm hôm sau để người ta khỏi nhận ra, và v́ sợ gặp nhiều người quen kính nể, ông không đi thẳng tới Bacelôna, nhưng đi một đường ṿng tới một phố nhỏ tên là Manrêsa. Ông tính sẽ ở lại đó vài ngày trọ tại nhà thương thí, để ghi chép một số ư tưởng vào một tập vở mà ông luôn đem theo và giữ ǵn cẩn thận. Tập vở này nâng đỡ tinh thần ông rất nhiều (16).

Đi khỏi Monserrate chừng một trăm dặm, I-Nhă thấy một người chạy theo hỏi có phải ông đă đem quần áo cho một người nghèo như anh này nói không. I-Nhă trả lời có và rưng rưng nước mắt thương xót người nghèo v́ thấy người ta làm khó dễ anh, nghi ngờ anh ăn cắp.

Dù I-Nhă đă hết sức cẩn thận để tránh người ta tôn kính, nhưng sau một thời gian không lâu, họ bắt đầu đồn đăi về công việc ông làm tại Monserrate. Danh tiếng ông tràn ra và thổi phồng lên vượt xa sự thật, rằng ông đă từ bỏ bao nhiêu là lợi lộc, v.v.

* * *