Chương 11

98. Từ Roma, người lữ khách đi Monte Cassinô để hướng dẫn Linh Thao cho tiến sĩ Ortiz (108) và ở lại đấy bốn mươi ngày. Trong thời gian đó, một hôm ông thấy Hoces đang vào Thiên đàng, th́ ông thấy tâm hồn phấn khởi hết sức và nước mắt tràn ra. Nếu nói khác, ông nhận thấy đó là nói dối. Từ Monte Cassinô trở về, ông đem theo Phanxicô Estrađa (109). Về Roma, ông ra sức giúp đỡ các linh hồn. Thời đó, các bạn c̣n ở lại vườn nho, ông hướng dẫn Linh Thao cho một số người cùng một lúc. Trong đó, có một người ở gần nhà thờ Đức Bà Cả và một người ở gần cầu Sixtô.

Sau đó ông bắt đầu gặp chống đối (110), và Miguel bắt đầu gây rắc rối qua việc nói xấu người lữ khách. I-Nhă làm cho ông ta bị ra toà trước mặt Tổng Trấn bằng việc tŕnh cho vị Tổng Trấn coi một lá thư của Miguel, trong đó có nhiều lời ca tụng người lữ khách. Ông Tổng Trấn điều tra về Miguel và cuối cùng đuổi ông này ra khỏi Roma. Rồi đến lượt Muđarra và Berrêđa đi rêu rao rằng người lữ khách cùng các bạn đă phải trốn khỏi Tây Ban Nha, Paris và Vênêzia. Cuối cùng, trước mặt ông Tổng Trấn và Sứ Thần lúc đó đang ở Roma, cả hai đều xác nhận nhóm các bạn đều không thấy có ǵ đáng chỉ trích về lối sống cũng như về giáo lư. Ông Sứ Thần ra lệnh chấm dứt vụ đó, nhưng I-Nhă không bằng ḷng, và đ̣i phải có bản án đàng hoàng.

Điều này đă làm phật ḷng ông Sứ Thần, ông Tổng Trấn và những người lúc trước đă ủng hộ người lữ khách. Cuối cùng, vài tháng sau Đức Giáo Hoàng trở về Roma. Người lữ khách đi gặp Đức Thánh Cha tại Frascati và tŕnh bày mọi lư lẽ. Đức Thánh Cha trực tiếp lo vấn đề và ra lệnh cho làm bản án; bản án ủng hộ I-Nhă.
     Tại Roma, với sự giúp đỡ của người lữ khách và các bạn, người ta thực hiện một số việc bác ái, như việc dạy giáo lư, mở các cô nhi viện và nhà Thánh Marta dành cho những người phụ nữ lầm lỡ. C̣n về những chuyện khác Nadal có thể kể thêm (111).

99. Sau khi kể tất cả các việc trên, ngày 20 tháng 10 tôi đă hỏi người lữ khách về Linh Thao và hiến pháp để t́m hiểu Cha đă soạn thảo hai tài liệu đó như thế nào. Cha trả lời Linh Thao không được soạn liên tục, nhưng mỗi lần Cha nhận xét thấy điều ǵ trong tâm hồn có ích lợi và có thể giúp được người khác, th́ Cha viết ra, thí dụ cách thức ghi việc xét ḿnh trên các vạch ngang. Riêng về cách chọn lựa, Cha đă nói với tôi rằng Cha đă rút ra từ những thay đổi trong tâm hồn và tư tưởng từ khi c̣n ở Loyola, lúc c̣n đau chân. Về hiến pháp Cha nói tối nay sẽ kể chuyện.

Ngày hôm đó, trước cơm tối Cha gọi tôi. Cha có vẻ như đang cầm trí hơn lúc b́nh thường, và một lúc lâu như là để thanh minh, Cha nói rằng: khi kể các chuyện trên, Cha chỉ có ư ngay lành và đơn sơ, và bảo đảm chắc chắn Cha không thêu dệt thêm điều ǵ. Cha nói thêm rằng từ khi bắt đầu phụng sự Chúa, Cha đă xúc phạm đến Chúa nhiều lần, nhưng không bao giờ Cha cố ư phạm tội trọng mà trái lại, Cha càng thêm sốt sắng, nghĩa là ngày càng t́m thấy Chúa dễ dàng. Lần nào, lúc nào muốn gặp Chúa, Cha được gặp ngay. Lúc này, Cha vẫn có nhiều thị kiến đặc biệt như đă kể trước, thấy Chúa Kitô như h́nh mặt trời. Cha hay thấy các thị kiến này như khi Cha bàn luận về các công việc quan trọng: thị kiến này chuẩn xác các quyết định (112).

100. I-Nhă cũng hay nhận được các thị kiến lúc đang làm Lễ và khi soạn thảo hiến pháp ḍng. Điều này có thể xác định chắc chắn, bởi v́ mỗi ngày Cha đều viết ra những biến chuyển trong tâm hồn và hiện giờ các tài liệu ghi chép về chúng vẫn c̣n đó. Vậy Cha cho tôi thấy một chồng giấy khá lớn và đọc cho tôi nghe một phần đáng kể. Phần nhiều diễn tả các thị kiến chuẩn xác những điều lệ trong hiến pháp, có khi thấy Chúa Cha, có khi cả Ba Ngôi, có khi Đức Mẹ đang cầu bầu hoặc đang phê chuẩn các điều lệ.

Đặc biệt, Cha kể về một lần khi đang nhận định về một điều lệ trong luật ḍng là các nhà thờ của ḍng có nên có nguồn lợi riêng không. Lần đó, Cha đă dùng 40 ngày để nhận định và làm lễ mỗi ngày cho ư chỉ trên. Trong suốt những Thánh Lễ ấy, Cha đă khóc rất nhiều

101. Lúc soạn hiến pháp Cha thường áp dụng phương pháp dưới đây: Mỗi ngày, Cha dâng Lễ, tŕnh bày ư định điều lệ đang viết và cầu nguyện về điều đó. Mỗi lần dâng Lễ và cầu nguyện th́ không cầm được nước mắt.

Tôi mong nh́n xem tất cả các giấy tờ viết về Hiến Pháp, và xin Cha để cho tôi xem một thời gian, nhưng Cha không cho.

(109) Chỉ ít lâu sau, vị này cũng gia nhập Ḍng Tên.

(110) I-Nhă cho rằng đây là lần bị chống đối mạnh mẽ nhất mà ông phải trải qua. Agostini Mainardi, một tu sĩ Ḍng Âucơtinh (vị tu sĩ này sau bỏ đạo mà theo Tin Lành với nhóm của Luther) và bạn ông là Mudarra, Miguel Landívar và Barreda v́ bất b́nh với I-Nhă đă tung ra một tin đồn là I-Nhă cùng các bạn là những người phóng đăng, vô đạo đức chỉ đi khắp nơi để rao giảng những điều rối đạo. Nhiều người kể cả ĐHY Cupis tin theo lời đồn thổi ấy. Đến lúc này, I-Nhă và nhóm bạn mới bắt đầu thấy sự khôn ngoan cần thiết phải lập nên một ḍng quy củ với sự phê chuẩn của ĐGH, có thế họ mới dễ dàng tránh được những đồn thổi và phiền phức không cần thiết. Thấy trước hậu quả tai hại mà lời vu khống này có thể đem đến, I-Nhă quyết định đem mọi việc ra trước công luận và ṭa án. Ông trải qua 2 tiếng phỏng vấn với ĐHY Cupis và một tiếng nữa với chính ĐGH Phalô III. Cả ĐHY lẫn ĐGH đều khâm phục sự thành thật và ḷng nhiệt thành của I-Nhă. ĐGH ra lệnh mở phiên ṭa điều tra xem lời đồn thổi nọ có chính xác hay không. Sau cùng, vào ngày 18 tháng 11 năm 1538, ṭa tuyên bố I-Nhă và các bạn vô tội c̣n lời đồn thổi kia chỉ là một ác ư vô căn cứ.

(111) Sở dĩ I-Nhă không kể trọn câu chuyện là v́ Cha Câmera phải đi qua Bồ Đào Nha (ngày 23 tháng 10), c̣n Cha Nadal qua Tây Ban Nha. Họ sẽ đi chung một đoạn đường. Thế nên I-Nhă đề nghị Câmera nghe tiếp các chi tiết khác qua Nadal, v́ Nadal rất gần gũi với I-Nhă và do đó biết rơ nhiều chuyện. Mặt khác, lúc ấy Ḍng Tên c̣n chưa có một bộ luật ḍng hoàn chỉnh. Các tu sĩ ḍng khắp nơi đều muốn I-Nhă viết luật và cuốn hướng dẫn các bài tập Linh Thao cho xong. Đó cũng là lư do tại sao Cha Câmera hỏi I-Nhă về hai điều này (xem phần tự thuật # 99).