TÂM SỰ VỚI CHA I-NHĂ

Antôn-Phaolô, SJ

Du khách đến Roma không thể nào bỏ qua thánh đường “Il Gesù” (Chiesa del Gesù, Thánh Danh Chúa Giêsu), nhà thờ “mẹ” của ḍng Tên ở Roma.  Nhưng bên cạnh ngôi thánh đường nguy nga xây dựng theo kiểu Baroque là một khu nhà nhỏ, nơi thánh I-nhă và các cộng sự viên tiên khởi của người đă sinh sống và làm việc từ năm 1544, sau khi ḍng Tên được chính thức hoạt động từ năm 1540. 

Căn nhà này (góc đường Via d’Ara Coeli và Via di San Marco, khoảng 100 mét phía nam của Il Gesù) là cư sở thứ năm và cuối cùng của thánh I-nhă.  Trong căn nhà đơn sơ xây bằng gạch và đá trát vôi, với những cột gỗ thấp lè tè và nền gạch đất nung thô sơ, cha I-nhă đă điều hành tất cả các hoạt động của hội ḍng cho đến khi người qua đời năm 1556.  Nơi đây người đă cặm cụi viết và trả lời trên 7000 lá thư về đủ mọi đề tài, từ việc thiêng liêng cho đến xây dựng trường ốc.  Đây cũng là nơi người soạn thảo Hiến Pháp ḍng (the Constitutions, 1549-1553) đặt nền tảng hoạt động cho ḍng. 

              Cuộc đàm thoại sau đây dựa trên lời kể của thánh I-nhă cho cha Luis Gonçalves da Câmara (trong những năm 1553-1555) qua bản dịch của cố linh mục Quercestti Hoàng văn Lục, SJ cộng với những nghiên cứu của linh mục Cosma Hoàng Văn Đạt, SJ.  Người viết cố gắng trung thành với bản văn, chỉ thêm chi tiết hoặc tóm lược khi nào cần thiết để người đọc dễ dàng theo dơi câu chuyện

***** 

Bước lên những bậc cầu thang ọp ẹp, tôi rẽ vào một hành lang nhỏ dẫn đến căn pḥng của người.  Căn pḥng khá đơn sơ, ngăn làm đôi.  Bên ngoài là pḥng làm việc, bên trong là pḥng ngủ.  Một chiếc bàn cũ với một vài cái ghế gỗ đă bạc mầu thời gian.  Đằng sau, ánh sáng vàng vọt chiếu lên bức tường.  Giữa căn pḥng làm việc có trưng bày một tượng của thánh I-nhă bằng đồng đen, lấy mẫu từ gương mặt của người lúc mới qua đời (death mask).  Tôi quỳ xuống và nhắm mắt lại cầu nguyện…   

Nghe có tiếng động khe khẽ, tôi mở mắt ra và nh́n về bàn làm việc.  Đằng sau ngọn đèn dầu leo lét, một người đàn ông đang cặm cụi viết.  Chiếc trán hói và cái mũi khoằm chỉ gặp một lần chắc khó quên.  Tôi nhận ra người ngay.  Tôi rụt rè tiến đến.  Người đàn ông ngửng lên, mỉm cười và nói với tôi: “Anh đến thăm cha hả?  Đợi cha một tí nhé!”  Nói xong, người kư tên vào miếng giấy c̣n đang viết dang dở -- Ignatius.  Chữ viết khá đẹp, sắc nét.   

“Ngồi xuống đây”, người khoát tay bảo tôi ngồi, rồi đứng dậy bước về chiếc ghế gỗ gần đó.  Cha I-nhă không cao lắm, người gầy g̣, đi lại hơi khập khiễng.  Hỏi han tôi một hồi rồi người nheo mắt nh́n tôi:  “Anh đến t́m cha có việc ǵ không?”  Tôi ấp úng: “Con biết cha rất bận.  Nhưng con xin cha, nếu có thể được, cho con phỏng vấn một tí cho báo Đồng Hành được không ạ?”  Người cười xoà: “Phỏng vấn à, thế anh muốn biết điều ǵ?” 

Tôi móc sổ tay và liếc qua những câu hỏi đă dọn sẵn.  Nhưng không hiểu tại sao tôi lại thưa với người: “Xin kể cho con nghe về cuộc đời của cha.”  Cha I-nhă nheo mắt: “Điều này th́ cha trợ lư Luis Gonçalves da Câmara đă viết lại rồi mà.”  Tôi phản đối: “Con biết thế, nhưng con vẫn muốn nghe từ cha cơ!  Cha có thể kể một chút về thời niên thiếu của cha không?”  

• • •