Phương pháp cầu nguyện theo thánh I-nhă
Nhằm áp dụng cho cuộc sống cầu nguyện hằng ngày

Năm 1983 tôi có dịp viếng thăm cha Pedro Arrupe nhiều lần. Trong những trao đổi thân mật giữa hai cha con một hôm tôi hỏi ngài về đời sống cầu nguyện theo phương pháp của Thánh I-nhă và tŕnh độ các cha thánh thiện thường đạt tới theo phương pháp đó. Ngài trả lời ngay là Thánh I-nhă muốn tuân theo thánh ư Chúa trên hết mọi sự, và mục đích chính của đời sống cầu nguyện theo I-nhă là hiểu biết Chúa muốn tôi làm ǵ và mở ḷng ḿnh cho Thánh Ư Ngài, để tôi không chỉ hiểu biết mà c̣n ôm Thánh Ư Chúa vào ḷng, đến khi Thánh Ư biến thành ư muốn của tôi. Ngài cắt nghĩa thêm rằng: khi mới bước theo Chúa, chúng ta luôn luôn mang theo những ư riêng ḿnh, kể cả lúc dấn thân phục vụ và vâng lời. Ư muốn và ích lợi của riêng ḿnh vẫn c̣n rất mạnh trong ḷng chúng ta. Tiến bộ trên đường kết thân với Chúa, nghĩa là từ từ coi nhẹ ư muốn riêng và lấy ư Chúa thành ước muốn và ư chính của chúng ta.

Mọi Kitô hữu đều có thể thân mật cầu nguyện với Thiên Chúa. Thánh I-nhă tin rằng mọi người đều có thể cảm nhận và kết thân với Thiên Chúa. Theo Karl Rahner: sự đóng góp quan trong nhất của I-nhă cho Hội Thánh là ngài tin chắc rằng mọi Kitô hữu có thể trực tiếp cảm nhận Thiên Chúa một cách thuần tuư; và Thiên Chúa để dành hồng ân này cho mọi Kitô hữu. Nói một cách khác: Chúa muốn nói với tất cả chúng ta và mong chúng ta có thể hiểu Ngài.

Có một phương pháp cầu nguyện theo I-nhă không? Trong khoá Linh Thao, I-nhă chỉ cho chúng ta cách cầu nguyện. Nghĩ đến những lời hướng dẫn này, chúng ta có thể nói đó là phương pháp cầu nguyện theo I-nhă:

• t́m nơi chốn thích hợp với từng kiểu cầu nguyện: vui buồn, suy hay chiêm niệm...

• cách dùng tư thế ngồi, quỳ gối, đứng,

• cách đọc, suy niệm và chiêm niệm một đoạn Kinh Thánh và một biến cố cuộc sống Đức Kito,

• biết tŕnh bày những lời gợi ư cầu nguyện vừa ngắn gọn vừa thích hợp với t́nh trạng của mỗi người,

• biết cách đương đầu với cám dỗ và phân biệt thần loại lúc gặp sầu khổ và an ủi,

• biết xét gẫm và nh́n lại giờ cầu nguyện vừa xong.
  

Giản dị hoá đời sống cầu nguyện. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta không cầu nguyện được với một đoạn Kinh Thánh hay sách thiêng liêng nào cả. Rất có thể rằng lúc đó chúng ta cần một lối cầu nguyện tự do, giản dị và nghiền ngẫm hơn. Nhận xét đầu tiên về đời sống cầu nguyện theo I-nhă là, nếu áp dụng đúng phương pháp, đời sống cầu nguyện sẽ ngày càng giản dị, có tính cách chiêm niệm và thinh lặng. C̣n nếu sau vài năm cầu nguyện theo một phương pháp nào đó, đời sống cầu nguyện chẳng có ǵ thay đổi, chúng ta cần xét lại lối cầu nguyện đó hoặc cách áp dụng phương pháp.

Muốn giản dị hoá đời sống cầu nguyện, điều quan trọng là biết t́m và hưởng những giây phút thinh lặng nghiền ngẫm, nhất là biết hiện diện trước mặt Thiên Chúa đang hiện diện trong ḷng chúng ta. Muốn kết hiệp với Chúa như vậy, chúng ta cần ư thức ḿnh đang sống như thế nào, sống cho ai, ḿnh mong muốn ǵ. Sống ư thức và thành thật với chính ḿnh là điều kiện cần thiết để hiện diện và kết hiệp với Chúa. (Phút Hồi Tâm có thể giúp chúng ta tiến lên trên đường này)

Khi cầu nguyện chúng ta nhắm mục đích ǵ? Nếu có sự biến đổi trong đời sống cầu nguyện, th́ cũng có sự biến đổi trong mục đích chúng ta mong ước đạt tới. Lúc đầu, khi chúng ta muốn t́m kiếm Thiên Chúa và tâm t́nh với Ngài, th́ có lẽ chúng ta chưa quen với tiếng nói của Ngài và chưa biết nhận ra những tác động trong tâm hồn ḿnh. Thánh Gioan Thánh Giá nói: Thiên Chúa nói với chúng ta qua tác động trong tâm hồn. Sau một thời gian, chúng ta không cầu nguyện để t́m kiếm Thiên Chúa: Ngài đă t́m ra chúng ta rồi! Chúng ta cầu nguyện để Thiên Chúa ngày càng hiện diện trong cuộc sống chúng ta và chính chúng ta lại hiện diện nơi Ngài trong suốt cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày. Từ từ chúng ta biết cầm ḷng cầm trí để nghiền ngẫm, có một tâm hồn tự do, trong suốt, biết tôn trọng nội tâm của mỗi người, không ép ai theo một phương pháp cầu nguyện quy tắc.

Tại sao thánh I-nhă cho rằng: trong một trăm người thường xuyên cầu nguyện, th́ có chín mươi người theo ảo tưởng? Dù đều đều và trung thành để dành thời giờ cầu nguyện, chưa chắc chúng ta đang kết hiệp với Chúa Hằng Sống. Chính sự trung thành với phương pháp lại có thể biến thành mục đích của cầu nguyện. Làm như vậy, chúng ta trung thành một cách cứng nhắc. Sở dĩ cứng nhắc có lẽ là v́ chúng ta chưa tin tưởng đủ là Thiên Chúa thương mến và ưa thích chúng ta.

Trung thành với Thần Khí. Đức Kitô trung thành và đều đều cầu nguyện v́ Ngài luôn mở ḷng cho Thần Khí và t́m những ǵ đẹp ḷng Chúa Cha. Cha muốn con làm ǵ? I-nhă cũng vậy: Spiritum ducentem sequebatur, non praeibat (I-nhă dơi theo sự hướng dẫn của Thần khí, chứ không đi trước). Chúng ta không nên đi trước Thần Khí. Ngài đóng vai tṛ chủ động khi chúng ta nên đồng h́nh đồng dạng với Đức Kitô. Sự đóng góp chính của chúng ta là mang mọi phạm vi của cuộc sống đặt dưới ảnh hưởng của Thần Khí.

Vai tṛ của Thần Khí là nối kết chúng ta với Chúa Cha, với Đức Kitô và với anh em trong t́nh yêu. Chính Thần Khí là t́nh yêu, và t́nh yêu biến đổi những ai được nối kết. Việc thánh hóa con người là những biến đổi mà Thần Khí t́nh yêu luôn luôn mang đến khi nối kết chúng ta với Thiên Chúa và anh em trong t́nh yêu. Thánh I-nhă có một sư phạm riêng để giúp con người mở ḷng cho Thần Khí. Đặc biệt trong Linh Thao ngài:

• cung cấp một nguyên lư nền tảng và chỉ giá trị của ḷng b́nh tâm,
• dẫn đến ăn năn hối cải qua ḷng thướng xót của Chúa,
• mời kết thân với Đức Kitô với t́nh bạn thân thiết,
• chỉ cách chiêm niệm các mầu nhiệm cuộc sống Đức Kitô,
• ư thức sự khác nhau giữa cạm bẫy của ma quỷ và chiến thuật của Đức Kitô (Hai cờ hiệu),
• đo lường t́nh yêu qua các tŕnh độ khiêm nhường (Ba tŕnh độ Khiêm Nhường),
• mời chúng ta đối diện các đam mê c̣n đang ràng buộc trái tim ḿnh (Ba loại người) ...

Điều quan trọng là chúng ta hỏi: Chúa muốn con làm ǵ? và để Thần Khí mở mắt tâm hồn và thúc đẩy chúng ta đi từng bước một cách thoải mái, vui vẻ, tự do, thật thà và biết ơn Chúa. I-nhă chú trọng đặc biệt đến ḷng biết ơn. Ngài đă vượt qua ḷng tham vọng và các nết xấu khác, nhất là qua ḷng biết ơn.

Bằng chứng chắc chắn chúng ta cầu nguyện với Chúa Hằng Sống là chính đời sống thường ngày. Đức Kitô nói: Qua hoa trái chúng ta biết cây. Chúng ta muốn t́m kiếm và nhận ra Thiên Chúa khắp mọi nơi. Chúng ta thực sự đang kết thân với Chúa qua cách chúng ta tiếp xúc với anh em, làm trọn bổn phận và biết xử dụng thời gian ngày càng vui vẻ và tràn đầy t́nh yêu.

Như vậy chúng ta nên cầu nguyện bao lâu? Năm 1554, cha Nadal báo cáo cho I-nhă ư muốn của tỉnh Tây Ban Nha muốn tăng thêm thời gian cho các thầy cầu nguyện. Cha I-nhă tha thiết đáp lại một người thực sự đang từ bỏ ḿnh chỉ cần mười lăm phút để kết thân với Chúa trong cầu nguyện. Mỗi người cần để dành nhiều thời giờ cầu nguyện hay ít tuỳ ḿnh và tuỳ hoàn cảnh đang sống. Đôi khi cần 30 phút, khi khác nhiều thời giờ hơn. Điều quan trọng là suốt ngày và đều đều chúng ta 'ngưng và lắng nghe Thần Khí'. Làm như vậy Ngài sẽ biến đổi tận đáy ḷng của ḿnh nên đồng h́nh đồng dạng với Đức Kitô, ngày càng đồng tâm nhất trí với Thánh Ư Chúa Cha.

Eli Thành SJ