NĂM CỘT TRỤ CỦA ĐỜI SỐNG THIÊNG LIÊNG ¹

Đức Kitô cho chúng ta biết rằng mỗi người là một tác phẩm quư báu của Chúa Cha. Tuy c̣n dở dang, nhưng mỗi người có một giá trị cao quư trước mặt Thiên Chúa và là một thế giới đầy mầu nhiệm đáng t́m hiểu và quư mến. Theo Đức Kitô, thương yêu anh em là biết đồng cảm với họ, luôn để ư đến ưu điểm và những ǵ đáng quư mến hơn là thiếu sót và những ǵ dễ ghét của họ. Thương yêu như Đức Kitô là giúp anh em trở thành tốt đẹp hơn, theo kế hoạch Thiên Chúa dành cho mỗi người.

Trong các Mối Phúc Thật, Đức Kitô mô tả các điều kiện, thái độ và hoa quả của t́nh thương mới mà Ngài mang đến cho nhân loại. Sáu mối phúc thật mô tả thái độ căn bản của t́nh thương này, c̣n ba mối kia mô tả những hoàn cảnh Thiên Chúa sẽ ủi an, chữa lành và thánh hóa. 

Thấy đám đông, Đức Giê-su lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên.
Người mở miệng dạy họ rằng:
"Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, v́ Nước Trời là của họ.
Phúc thay ai hiền lành, v́ họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp.
Phúc thay ai sầu khổ, v́ họ sẽ được Thiên Chúa ủi an.
Phúc thay ai khát khao nên người công chính, v́ họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả ḷng.
Phúc thay ai xót thương người, v́ họ sẽ được Thiên Chúa xót thương.
Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, v́ họ sẽ được nh́n thấy Thiên Chúa.
Phúc thay ai xây dựng hoà b́nh, v́ họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa.
Phúc thay ai bị bách hại v́ sống công chính, v́ Nước Trời là của họ.
Phúc thay anh em khi v́ Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa.
Anh em hăy vui mừng hớn hở, v́ phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao.
Quả vậy, các ngôn sứ là những người đi trước anh em cũng bị người ta bách hại như thế” (Mt 5, 1-12). 

• • •

1.- “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, v́ Nước Trời là của họ”.

Đức Kitô muốn nói về những ai không tự cậy dựa vào sức ḿnh, mà nương tựa vào ḷng nhân từ và sức lực của Thiên Chúa. Có tâm hồn nghèo khó là những ai đặt niềm hy vọng nơi Thiên Chúa. Nghèo như vậy tức là có ḷng khiêm nhường, biết vị trí của ḿnh đối với Thiên Chúa. Thiên Chúa là tâm điểm cuộc sống họ.

Đây cũng là những người lựa chọn anh em là tâm điểm cuộc sống và mong muốn dùng khả năng, nghị lực và thời gian để giúp anh em nên người theo Thánh Ư Thiên Chúa. Tại các môi trường sống và làm việc, họ luôn luôn tự hỏi: "Tôi có thể làm ǵ cho ông?", "Tôi có thể giúp như thế nào để bà sống khá hơn theo kế hoạch Thiên Chúa?" Đối với người khiêm nhường, những ǵ làm được cho tha nhân biến thành mục đích của cuộc sống.

Như vậy, thật là 'vô phúc' cho những ai chỉ mong ước an cư lạc nghiệp, được hưởng nhiều tiện nghi, ăn uống và giải trí như ư, tạo cho ḿnh địa vị và quyền thế cao, mà quên nội tâm ḿnh khô khan, nông cạn, nghèo ḷng nhân từ, nghèo đức tin và nghèo niềm hy vọng.

Một tâm hồn khiêm nhường là nền tảng của tất cả các thái độ nội tâm và là hoa quả của hai yếu tố: 1) Biết vị trí của ḿnh trong kế hoạch tổng quát của Thiên Chúa. 2) Đặt nhu cầu của tha nhân trên nhu cầu cá nhân.

Tuy nhiên, vốn dĩ ai ai cũng vị kỷ, tham lam và tham vọng, mong muốn tạo ra cho ḿnh một địa vị, một uy tín. Nếu v́ Đức Kitô mà đă từ bỏ của cải và địa vị thế gian, th́ bây giờ lại được Chúa cho nhiều người quư mến và ái mộ. Nếu không tự giác, phản ứng tự nhiên là để tâm nơi �của cải và địa vị linh thiêng' mới, thần tượng hóa chính ḿnh và biến thành kiêu ngạo và ích kỷ hơn trước.

Muốn duy tŕ tâm hồn nghèo và khiêm nhường, mỗi ngày chúng ta cần từ bỏ ḿnh đi, nh́n ngắm t́nh yêu vô điều kiện của Đức Kitô nghèo và khiêm nhường và bước theo Ngài.

Câu hỏi gợi ư cầu nguyện:

1.  Phản ứng như thế nào khi phải chịu đựng hậu quả nho nhỏ của cuộc sống khó nghèo?
2.  Hiện tại tôi đang có những cơ hội nào để khiêm nhường phục vụ anh em?
3.  Trong các văn pḥng, nhà hàng, khi người ta không phục vụ tôi như ư, tôi phản ứng ra sao?

• • • 

2.- “Phúc thay ai hiền lành, v́ họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp”.

Ḷng hiền lành bắt nguồn từ ḷng khiêm nhường, biết quư mến anh em hết thảy và muốn phục vụ họ nên người theo Thánh Ư Thiên Chúa. Quư trọng anh em như vậy chúng ta mới kiên nhẫn và hiền lành với họ.

Người tự nhiên, có lúc bực ḿnh, nổi nóng và sốt ruột, muốn dùng bạo lực và quyền thế với kẻ vi phạm ḿnh. Người hiền lành biết giữ ḷng b́nh tĩnh, sáng suốt, tôn trọng mầu nhiệm tự do của mồi người, bắt chước Cha Quan Pḥng, luôn luôn tôn trọng mọi người và không dùng vơ lực để dẫn dắt họ đến t́nh yêu và ḷng vâng phục. Ḷng hiền lành là hoa quả của ḷng khiêm nhường đối với anh em. Gương mẫu về ḷng hiền lành là Đức Kitô v́ Ngài luôn luôn tỏ ra ḷng hiền lành và khiêm nhường phục vụ.

Câu hỏi gợi ư cầu nguyện:

1.  Khi bàn căi, nhất là nếu bất đồng ư kiến, thường thường tôi góp ư bằng cách nào?
2.  Khi bị tổn thương và đụng chạm, thay v́ trả ác với ác, tôi phản ứng ra sao?

• • • 

3.- “Phúc thay ai khát khao nên người công chính, v́ họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả ḷng”.

Ai khát khao nên người công chính, trước tiên là người muốn lănh nhận đức công chính của Thiên Chúa. Tức là muốn được Thiên Chúa cứu rỗi và 'công chính hóa' theo kế hoạch và Thánh Ư Ngài. Kế tiếp họ mong muốn lănh nhận đức công chính loài người, tức là muốn trở thành người công chính bởi hành động ngay lành, làm việc phúc đức, tuân theo các điều răn, vâng phục Thánh Ư Chúa. Sau cùng, họ mong muốn lănh nhận đức công chính xă hội, tức là tôn trọng những đ̣i hỏi của đức công bằng trong các mối tương quan với tha nhân bởi v́ Thiên Chúa dạy chúng ta quư trọng mọi người, nhất là kẻ nghèo hèn.

Ba thái độ trên có liên quan với nhau như rễ, thân cây và hoa trái. Đức công chính của Thiên Chúa là 'gốc rễ', bởi v́ các hồng ân của Ngài giúp chúng ta nên người công chính. 'Thân cây' là hành động ngay lành, đúng theo Thánh Ư Chúa. 'Hoa trái' là đức công chính xă hội, tinh thần liên đới, ḷng bác ái, bởi v́ chúng ta không đặt nhu cầu và ích lợi riêng trên hết. Nhờ ơn trên, chúng ta quư trọng sự sống của anh em nghèo hèn trên và hơn ích lợi riêng.

'Khát khao' nên người công chính, tức là không chỉ mong ước 'hoa trái' và 'thân cây' của đức công chính, mà trên hết muốn tuân theo Thánh Ư Chúa. Lương thực chúng ta không hẳn là ư muốn của ḿnh mà là Thánh Ư Chúa. Chúng ta khao khát chính Thiên Chúa, chúng ta tin tưởng Ngài, Ngài là nguồn vui của chúng ta.

Câu hỏi gợi ư cầu nguyện:

1.  Đức Kitô đă diễn tả ḷng khát khao về cả ba loại đức công chính bằng cách nào?
2.  Trong môi trường nào, tôi muốn được thêm khao khát đức công chính xă hội?

• • • 

4.- “Phúc thay ai xót thương người, v́ họ sẽ được Thiên Chúa xót thương”.

Các mối Phúc Thật, và tất cả những lời giảng dạy của Đức Kitô nói chung, nhắm đến trái tim con người. Ai có ḷng xót thương sẽ để ư đến những ai cô đơn, thiếu thốn, bị bỏ rơi và bị xă hội loại ra ngoài, và sẽ cố gắng giúp một tay.

Đối với Đức Kitô ḷng xót thương rất quan trọng. Ít khi Ngài nói đến h́nh phạt vĩnh viễn. Vậy mà Ngài kể hai dụ ngôn rất mạnh về số phận của những kẻ thiếu ḷng nhân từ: Lc 16,19-31 "Lazarô và người giàu có", Mt 25,31-46 "Con cừu và con dê". Ngài e rằng ai không mở ḷng xót thương đối với kẻ đói khát, th́ cũng chẳng mở ḷng cho tha nhân. Ai không mở ḷng cho tha nhân, th́ cũng chẳng mở ḷng cho Thiên Chúa; và không mở ḷng cho Thiên Chúa, th́ sẽ chẳng lănh nhận t́nh yêu xót thương của Ngài. Đức Kitô 'đe dọa' để đánh thức chúng ta mỗi khi, v́ măn nguyện trong đời sống, ta làm lơ trước anh em thiếu thốn và cô đơn.

Ai xót thương, th́ cũng dễ tha thứ. Thiên Chúa là Đấng hay xót thương và luôn luôn sẵn sàng tha thứ. Ngài là Đấng thành tín, không bao giờ ngưng thương yêu và đi kiếm chiên lạc. Do đó các con của Ngài không bao giờ ngưng mến yêu, dứt lời hay đoạn tuyệt với anh em. Nh́n ngắm trái tim Đức Kitô bị đâm thâu qua, chúng ta mong ước luôn luôn biết mở ḷng và bỏ qua lỗi lầm của anh em đối với ḿnh. Bắt chước ḷng thương xót hay thứ tha của Ngài, chúng ta sẵn sàng hàn gắn lại các mối tương quan và vui vẻ mở ḷng kết thân lại với mọi anh em.

Câu hỏi gợi ư cầu nguyện:

1.  V́ động lực nào tôi mới sẵn sàng 'tha kẻ có nợ' với ḿnh?
2.  Tôi có thể làm ǵ để Thần Khí tăng thêm ḷng xót thương cho tôi?

• • • 

5.- “Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, v́ họ sẽ được nh́n thấy Thiên Chúa”.

Thế nào là một tâm hồn trong sạch? Là một tâm hồn ngay thẳng, không có ẩn ư, không nhằm mục đích thứ hai, trước mặt Thiên Chúa và trước mặt loài người; là một tâm hồn không bị ô uế bởi tội lỗi nào cả, nhưng cũng là tâm hồn, nhờ hồng ân Thiên Chúa, đă được thanh tẩy và tái thiết.

Hơn nữa: trong sạch là tâm hồn chấp nhận Thánh Ư Chúa đối với ḿnh một cách chân thật, rơ ràng, vui vẻ và trung thành; là một tâm hồn t́m Nước Thiên Chúa trên tất cả; là tâm hồn của một người đă thống nhất cuộc sống và đức tin, cầu nguyện và hoạt động, vui vẻ cử hành Thánh Lễ và làm trọn bổn phận trong cuộc sống.

Đây là mối Phúc Thật then chốt, là mục đích và là hoa quả của cuộc sống 'chiêm niêm trong hoạt động'."Kho tàng ở đâu, trái tim của con ở đó" (Mt 6,21). Đức Kitô biết rằng giữa ước muốn và trái tim có một liên hệ mật thiết. Muốn hiểu lời Đức Kitô về 'tâm hồn trong sạch', chúng ta nên chú ư đến các ước muốn. Các ước muốn là tâm điểm của đời sống thiêng liêng, là nguồn ư nghĩa và đường hướng cuộc sống của mỗi người. Trái tim chiều theo các ước ao sâu xa nhất.

V́ lư do đo,ù chúng ta có thể diễn tả mối Phút Thật này như sau: "Phúc thay ai ước muốn Thiên Chúa và Thánh Ư Ngài một cách rơ ràng và mănh liệt đến nỗi họ hân hạnh định hướng lại tất cả những ước muốn khác cho nó thích hợp với ước muốn của Chúa". Khi Thiên Chúa và Thánh Ư Ngài là đối tượng rơ ràng và mănh liệt của ước muốn, chúng ta mới có thể thoát ra các đam mê xác thịt, coi nhẹ những ǵ trước đây làm chủ trái tim ḿnh, chịu đựng thử thách và tuân theo các điều răn cũng như những đ̣i hỏi của các lời khấn.

Tâm hồn trong sạch là căn bản của tất cả các Mối Phúc Thật bởi v́ khi chúng ta chỉ ước muốn Thiên Chúa và Thánh Ư của Ngài, ḷng chúng ta sẽ khiêm nhường, hiền lành, hay thương xót và dễ thứ tha.

Câu hỏi gợi ư cầu nguyện:

Tôi có kinh nghiệm nào về t́nh yêu Thiên Chúa và mến thương anh em là động lực chính thanh tẩy và thống nhất trái tim tôi?

 • • •

6.- “Phúc thay ai xây dựng hoà b́nh, v́ họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa”.

Đối với Đức Kitô, 'xây dựng ḥa b́nh' không chỉ là 'giải quyết xích mích'. 'Shalom' đối với người Do thái có một ư nghĩa sâu và phong phú: b́nh an, ḥa thuận, kết hợp với Thiên Chúa, được măn nguyện nơi Ngài. Xây dựng ḥa b́nh là giúp người ta kết thân với Thiên Chúa, được măn nguyện ở với Ngài.

Ư muốn nguyên thủy của Thiên Chúa khi dựng nên trời đất là sống đồng tâm nhất trí với loài người. Hậu quả nguy hại nhất của tội ác là tách rời và chia rẽ loài người với Thiên Chúa, loài người với nhau, và chính con người trong nội tâm của ḿnh. Đă tách rời, th́ cả hai bên sẽ phải chịu đau khổ mới nên một trở lại. Nhưng loài người đă được cứu thoát v́ Thiên Chúa quả quyết kết hợp lại với loài người, bất chấp những đau khổ Đức Kitô và chính Ngài sẽ trải qua.

Đức Kitô đến để quy tụ con cái Thiên Chúa v́ tội lỗi tản mác khắp nơi về một mối (Ga 11,52). Ngài thực hiện Thánh Ư Cha khi sai Thần Khí t́nh yêu đến thế gian. Nhiệm vụ của Thần Khí là nối kết Thiên Chúa và chúng ta, và khi nối kết lại biến đổi tận gốc chúng ta và cả thế giới. Đó chính là nhiệm vụ của Hội Thánh: �Ḥa giải loài người với Thiên Chúa và với nhau theo kế hoạch nguyên thủy của Ngài�.

Theo TH 35, sứ mạng chính của chúng ta là đóng góp cho sự ḥa giải:

-  Với Thiên Chúa, thực thi sứ mạng chung của Giáo Hội, tái tŕnh bày Thiên Chúa cho thế giới, cá vị hóa kinh nghiệm thiêng liêng cho các tín hữu.
-  Với nhau: nh́n cục diện thế giới từ phía người nghèo, làm trung gian giữa các thành phần xă hội.
-  Với thụ tạo: xây dựng một quan niệm đúng đắn về thụ tạo và cách xử dụng tài nguyên thiên nhiên.

Câu hỏi gợi ư cầu nguyện:

1.  Những lời nói, hành động nào gây chia rẽ nhất trong các gia đ́nh/cộng đoàn tôi quen biết?
2.  Chúng ta có thể làm ǵ hữu hiệu nhất để mang ḥa b́nh cho gia đ́nh/cộng đoàn trở lại?

• • •

7.- “Phúc thay ai sầu khổ, v́ họ sẽ được Thiên Chúa ủi an”.

Đang 'sầu khổ' những ai vừa mới mất người thân, kẻ túng thiếu, tù nhân, nô lệ, và nói chung: kẻ gặp biến cố làm cho ḿnh đau đớn, u buồn, tủi thân, chán nản. Chẳng ai muốn và lựa chọn sống 'sầu khổ'. Chúng ta bất đắc dĩ ở trong t́nh trạng sầu khổ. Các biến cố đó thường nằm ngoài bàn tay chúng ta. V́ lư do đó phải hỏi: Làm sao những ǵ đề nặng tâm hồn có thể là nguồn vui và hạnh phúc? Khi sầu khổ, chúng ta nên cắn răng chịu đựng hay có cách nào t́m ư nghĩa tích cực trong những lúc u buồn và chảy nước mắt đó?

Đức Kitô chúc phúc cho chúng ta, lúc sầu khổ biết nh́n ngắm mầu nhiệm vô bờ bến của Thiên Chúa và đồng cảm với nhân loại yếu đuối, cảm thông với bao nhiêu nạn nhân của những bất công và gian ác hiện tại và trước đây. Th́ chúng ta sẽ được phúc thay v́ Thiên Chúa sẽ ủi an. Sự an ủi của Chúa là niềm vui và phấn khởi, sưởi ấm tâm hồn và lau sạch nước mắt, phá tan mọi u buồn và sầu khổ.

 • • •

8.- Phúc thay ai bị bách hại v́ sống công chính, v́ Nước Trời là của họ.

9.- Phúc thay anh em khi v́ Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa.

Anh em hăy vui mừng hớn hở, v́ phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao. Quả vậy, các ngôn sứ là những người đi trước anh em cũng bị người ta bách hại như thế

Hai mối Phúc Thật cuối cùng nhấn mạnh cùng một ư tưởng: bị bách hại v́ sống công chính, bị bách hại v́ Đức Giêsu. Tức là kẻ sống theo những đ̣i hỏi của đức công chính, hoặc bước theo Đức Kitô và đặt niềm tin nơi Thiên Chúa; đây là những kẻ liều bị thiệt hại khi đóng góp cho Nước Chúa. Đối với họ, được người ta đồng ư và vỗ tay khen ngợi không phải quan trọng nhất.

Đương nhiên, bị bách hại là điều đáng tiếc, chứ không phải là điều tốt chúng ta mong ước xảy ra. Nhưng chúng ta nhận thấy rằng, trong lịch sử Giáo Hội các Kitô hữu đă từng bị bách hại. Và Chúa Thánh Thần có thể ban cho các Giêsu hữu ḷng can đảm để chịu đựng và tin tưởng ngay trong thử thách.

• • • 

Kết luận

Các mối phúc thật, có liên quan mật thiết với nhau: quan trọng nhất là tâm hồn nghèo và khiêm nhường. Tâm hồn trong sạch (chỉ mong muốn tuân theo Ư Thiên Chúa) mở đường cho tâm hồn khát khao nên người công chính. Ai khát khao nên người công chính sẽ thoát ra khỏi những ước ao trái nghịch với Thánh Ư Chúa, th́ mới được tâm hồn nghèo và khiêm nhường (Thiên Chúa là tâm điểm cuộc sống và anh em được quư mến như chính ḿnh). Một tâm hồn khiêm nhường sẽ hiền lành, biết tha thứ và xây dựng ḥa b́nh.

Các Mối Phúc Thật mô tả các nét và thái độ nội tâm của Đức Kitô. Ngài là h́nh ảnh trọn vẹn của Chúa Cha, th́ Thiên Chúa có một Thần Khí khiêm nhường, trong sạch, hiền lành và nhân từ.

Được kêu mời nên 'đồng h́nh đồng dạng' với Đức Kitô, các mối phúc là ơn gọi Thiên Chúa dành cho chúng ta. Nhưng, làm sao chúng ta có thể có một tâm hồn trong sạch, cao thượng và can đảm thế? Chúng ta cần được huấn cải tận gốc mới có thể sống theo các mối phúc thật. Tự sức chúng ta chắc chắn sẽ không bao giờ sống như vậy được. Chiêm ngắm t́nh yêu vô điều kiện của Đức Kitô, chúng ta mới sẵn sàng hoạt động như vậy.

"Chiêm niệm trong hoạt động". Các mối phúc thật chỉ cho chúng ta những kinh nghiệm cuộc sống chúng ta cần mang vào cầu nguyện và những phạm vi cụ thể để chúng ta mang kết quả cầu nguyện áp dụng vào cuộc sống.
 

Câu hỏi gợi ư cầu nguyện và trao đổi:

1.  Mối phúc thật nào đánh động tôi nhiều nhất? Tại sao?
2.  Mối nào khó hơn đối với tôi? Tại sao?
3.  Chúng ta nên làm ǵ để ngày càng tiến bộ trên lối sống này?

• • •
 

1. Bắt hứng từ Robert Spitzer, SJ. - Five Pillars of the Spiritual Life, Ignatius 20008,
    Carlo Maria Martini sj “Le Beatitudini” In dialogo, 1995