Phút Giao Mùa Giữa Lời Chúa và Sống Đạo

Vũ, SJ

Đối với hầu hết các dân tộc, phút giây giao thừa chuyển tiếp của năm cũ và năm mới là khoảnh khắc linh đình linh thánh nhất.

Với dân tộc Việt Nam, giây phút ấy không chỉ là thời điểm linh thiêng của đất trời giao chuyển vận hạn xoay vòng giao tiếp giữa 2 con giáp mà còn là thời khắc có thể gọi là "vận mệnh" cho cả một năm sắp đến với những tục kiêng kị tránh né những điều không hay không may và với những lệ cúng tế lễ nghi ‘có kiêng có lành’ suốt 3 ngày đầu tiên của năm mới.

Đối với người Công giáo, Giáo hội thành tâm hướng lòng về "Đấng vô thủy vô chung, là căn nguyên và cùng đích vạn vật" (Lời nguyện nhập lễ Giao thừa) trong phút giao mùa và đặt mình trong ơn thánh của "Thiên Chúa từ bi nhân hậu" (x. Lời nguyện nhập lễ Tân niên) cho một năm đang đến. Và như thế, người Công giáo Việt Nam không những được dư dả phong phú những tinh hoa của văn hóa cổ truyền mà còn được thừa hưởng dồi dào những đặc cách của phụng vụ tôn giáo. Chính trong những sinh họat tôn giáo mà con người tìm được và giữ được một lối sống văn hóa đạo đức rất riêng và rất đẹp cho đời sống nhân bản của mình.

Hơn thế nữa, người Công giáo Việt Nam còn được khai mở một hướng đi chung rất tích cực và đầy hứa hẹn cho một năm Đinh Hợi vừa đến bằng chủ đề "Sống Đạo Hôm Nay" theo hướng dẫn mục vụ của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam (HĐGM VN).

Thư mục vụ 2006 của HĐGM VN nhắc lại chủ đề huyết mạch của hướng đi mục vụ 3 năm liên tục như một giáo án thường huấn rất căn bản: Mầu nhiệm Thánh Thể, Lời Chúa, và Sống đạo. 3 chủ đề này nếu được triển khai sâu kỹ và thống nhất thực hiện một cách hiệu quả và thiết thực sẽ giúp cho Kitô hữu một nền tảng vững vàng bởi chưng 3 chủ đề đó cũng là chiếc kiềng 3 chân vừa nâng vừa đỡ đời sống đức tin của mỗi người chúng ta bằng nguồn mạch và năng lượng của Thiên Chúa: Thánh Thể- Thánh Kinh- Thánh Ý.

Trong Thư mục vụ năm 2004, Giáo hội Việt Nam đã thiết tha "xin cho lòng mến yêu Thánh Thể làm cho Giáo hội tại Việt Nam được toả sáng, nhờ đó càng ngày càng có thêm nhiều người nhận ra khuôn mặt khả ái của Chúa Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của toàn thể nhân loại."

Kết thúc Thư mục vụ năm 2005, Giáo hội mời gọi mỗi người sống tinh thần lắng nghe và sẵn sàng như Đức Maria đã căn dặn những người giúp việc tại tiệc cưới Cana: "Người bảo gì, các anh cứ việc làm theo" (Ga 2,5).

Và trong Thư mục vụ năm 2006, HĐGM VN đã khẳng định rằng "trách nhiệm sống đạo hôm nay thật quan trọng, liên quan đến mọi thành phần dân Chúa, nhưng cũng là trách nhiệm làm nên phẩm giá của đời tín hữu." Và vì thế, HĐGM VN đã căn dặn "chúng ta hãy sống đạo hôm nay theo tinh thần Phúc Âm, để làm vinh danh Thiên Chúa và góp phần xây dựng hạnh phúc cho mọi người."

Thế đó, "sống đạo hôm nay" là sống theo tinh thần Phúc Âm chứ không phải là sống dựa trên một giá trị nào khác ngoài Phúc Âm. Mà giá trị ưu việt của Phúc Âm là Lời Chúa. Và Lời Chúa Giêsu là hiện thân của Thánh Ý Chúa Cha (x. Mt 7, 21).

Sống đạo hôm nay cũng là sống tích cực "góp phần vào việc xây dựng hạnh phúc cho mọi người" chứ không phải chỉ cho riêng mình. Con người sống với một mối liên hệ xã hội tương quan và chính mối tương quan xã hội ấy mà ta có cơ hội để truyền giáo, để giao tế, để cộng tác, để hiệp nhất, để yêu thương và làm chứng cho Thiên Chúa Tình Yêu. Nhưng mối tương quan giữa mình với người có lắm khi cũng là một mối liên hệ tiêu cực một khi hạnh phúc của mình lại vô tình trở nên mối bất hạnh của người, khi mà sự dễ chịu cho mình trở thành sự khó chịu cho người, khi mà sự thoải mái của mình lại làm nên sự thổn thức của người. Chỉ đưa ra ý tưởng nhỏ nhoi ấy thôi sẽ thấy được đường "sống đạo hôm nay" còn lắm chông gai.

Khó đấy! Giữ đạo cho mình thì có thể rất dễ, nhưng sống đạo với người thì có lẽ còn có đó những vấn đề cần phải "nhờ ơn Chúa"! Kiểm thảo sâu hơn một chút, ta sẽ thấy được vô vàn những ‘trắc trở’ trong đời sống đạo. Những trắc trở có nhiều cấp độ và hòan cảnh. Nhưng cũng có những ‘rục rịch’ cản lối đường sống đạo diễn ra rất bình dị và thường xuyên ngay trong nhà thờ và giữa lòng xóm đạo. Để ý một chút ta sẽ thấy được, tế nhị một chút ta sẽ sửa được, hi sinh một chút ta sẽ làm được. Và khi ta thấy được, sửa được, và làm được tốt hơn những việc cỏn con nhưng cắc cớ cản lối ấy với những anh chị em thân thiết cận kề nhất trong cộng đòan đức tin của ta thì ta sẽ chất chứa hy vọng từng bước xây dựng một ảnh hưởng sống đạo tốt với những tương quan xã hội rộng lớn hơn.

Chắc chắn khi mỗi người chuẩn bị tiễn bác cẩu Bính Tuất đã ít nhiều có dịp ôn lại hoặc ‘cộng sổ’ hầu hết những tồn đọng chồng chất của năm cũ bước qua và khi mỗi người chúng ta háo hức nghênh đón cô lợn Đinh Hợi bước đến cũng đã ước mơ cầu chúc cho mình và cho người những điều tốt đẹp nhất. Có một người bảo 2 câu chúc tết dễ nhớ nhất nhưng đầy đủ nhất là chúc cho năm mới được "tiền đầy túi tình đầy tim" và chúc cho Đinh Hợi được "vạn sự như ý Chúa."

Chúc tình và tiền là lời chúc thiết thực cho bất cứ ai vì khi có cả hai chữ ‘tê tê’ (t t) này con người cảm nhận đó sẽ là một cuộc đời hanh thông hạnh phúc. Cầu mong vạn sự thành tọai cũng là ý chúc thiết tha cho bất cứ ai vì khi ước mơ thành sự thì con người sẽ cảm nếm được đường đời rất đỗi đáng yêu. Thế nhưng, để can đảm cầu chúc và can trường ước mơ được thành sự như ý Chúa là một thách đố bởi người ta vốn thường rất sợ ý Chúa. Ý Chúa không đáng sợ như thế đâu! Thử xem!

Nếu năm Sống Lời Chúa đã qua với những kỉ niệm đẹp mà Lời Chúa đã ban xuống và đặt vào đời ta những hồng phúc nồng nàn thì năm Sống Đạo sẽ cho ta những cơ hội để chia sẻ trao tặng cho nhau những tình nồng Thánh Kinh ấy. Nếu một năm đã qua chưa để lại cho ta một chút mảy may cảm nghiệm nào về Lời Chúa thì năm Sống Đạo này vẫn còn đó cho ta những dịp may để ta vừa nghe Thánh Kinh vừa sống Thánh Ý.

Chủ đề "sống đạo hôm nay" theo hướng dẫn của HĐGM VN không chỉ đơn thuần là giữ việc đạo, không chỉ đơn giản là làm việc lành. Sống đạo hôm nay theo hướng dẫn mục vụ ấy còn cho ta một sự tỉnh thức trước bối cảnh giao thời của một xã hội Việt Nam đang thức dậy những tiềm năng khai phá và bứt phá có tầm cỡ quốc tế mà những tích cực về mặt kinh tế có thể đẩy cho ta những tiêu cực trong việc gìn giữ đức tin.

Hoàn cảnh hiện tại của quê nhà còn cho thấy một khả năng sống đạo đa dạng và tích cực hơn với nhiều thách đố khi mà cơ hội tiếp cận với ‘sân chơi’ quốc tế được hình thành trong mọi lĩnh vực kể cả văn hóa và tôn giáo. Khi đó, người Kitô hữu sẽ có nhiều cơ hội sống đạo với người ngọai đạo và có nhiều điều kiện để thực hiện những phương thức ‘tiếp thị ngoạn mục’ về một Thiên Chúa Tình Yêu mà ta vẫn yêu và được yêu. Bối cảnh đó sẽ ló diện những thách đố khi mà đời sống đạo của ta bắt đầu có được những tiếp cận và ảnh hưởng nhãn tiền với người đồng môn đồng sự đồng thời. Nếu ta không chuẩn bị cho mình một hiểu biết vững chắc về Đạo, không định hình được một lối sống thích hợp với đức tin, không khẳng định được một sức hấp dẫn phổ quát của Công giáo thì chắc chắn chúng ta khó mà "đạt được chỉ tiêu" truyền giáo như những nhân viên tiếp thị với những chiêu thức giới thiệu quảng bá hấp dẫn gọi mời mọi lúc mọi nơi.

Vì thế, Thư mục vụ của HĐGM VN khẳng định và nhấn mạnh về cung cách sống đạo đặt nền tảng vào Lời Chúa là một chủ đề có sức sáng cho mỗi người và có sức sống cho mỗi cộng đòan dòng tu, xứ đạo, và gia đình. Sức sáng đó cảnh thức ta sống Tin Mừng trong từng động thái tương quan với xã hội, sức sống đó cho xã hội một sức mạnh kiến tạo và phát triển công bình và hạnh phúc.

Nếu xem tâm tình của Thư mục vụ "sống đạo hôm nay" là một ước mơ cầu chúc của Giáo hội Việt Nam và tất cả các tín hữu Việt Nam khắp nơi thì yếu tố làm nên hiện thực của ước nguyện ấy chính là Lời Chúa. Lời Chúa là ánh sáng soi đường và phương thức thực hành của năm mới vừa đến.

Những suy tư trên đã dệt nên một cảm nghiệm đầu năm sau phút giao thừa Bính Tuất — Đinh Hợi như nét đẹp giao mùa giữa năm Sống Lời Chúa và năm Sống Đạo Hôm Nay.

Vũ, SJ