Cầu Nguyện

Lm Hoàng Tiến Đoàn, SJ

Thày dòng đang trang nghiêm sốt sáng, quì gối say sưa nguyện ngẫm trong nhà nguyện.  Ánh hoàng hôn đã tắt trên đỉnh đồi cao, không gian đỏ ối đang biến thành một màu tím thẫm.  Gió rì rào thổi xuyên qua những cành lá, tiếng côn trùng rỉ rích vang lên xen lẫn những tiếng kêu ồm ộp của ếch nhái văng vẳng từ xa vọng lại như một khúc nhạc du dương êm ái.   Thày dòng cảm khái, lòng trí lâng lâng dào dạt những tâm tình cảm mến dâng lên Chúa.  Bỗng nhiên thày nghe thấy có tiếng thở phì phò, rồi một tiếng kêu: “Bò..òo ...” thật lớn, ầm ĩ vang lên.  Bực mình quá, thày dòng quay phắt lại!  Thì ra một chị bò cái đã đứng kề bên cửa sổ từ thủa nào, miệng hãy còn đang há hốc, chưa kịp ngậm lại.  Cáu tiết, thày dòng quát lên:

- Câm mồm, tao đang cầu nguyện mà!

Đột nhiên, trong một vài giây tích tắc đồng hồ, thày dòng cảm thấy như: tiếng côn trùng đang rên rỉ tự nhiên tắt ngúm, gió vi vu rì rào bỗng ngưng bặt, ngay cả ánh nến đang lung linh chập chờn trước Nhà Tạm tự dưng như khựng lại.  Cả không gian vắng ngắt, lặng thinh!  Thày dòng cảm thấy lòng mình trào lên một nỗi buồn tê tái, da diết khôn tả!  Thày ân hận, quay lại mỉm cười, nhỏ nhẹ âu yếm nói với chị bò:

- Hãy hát lên đi cưng! 

Chị bò ta lại ngoác miệng rống lên: “Bò .. òo ...” Thế rồi, ánh nến lại tung tăng nhảy múa, cả không gian lại hòa vang một tấu khúc vĩ đại như tưng bừng reo vui.  Thày dòng cảm thấy lòng mình chan hòa một niềm vui bừng vỡ!  Thày hiểu được chân lý này: Thì ra cầu nguyện không phải là đem hết tâm hồn trí khôn đăm chiêu, chăm chú vào một chuyện gì đó!  Cầu nguyện chính là hòa mình với không gian vũ trụ vạn vật, để hướng lòng mình vào Đấng Tối Cao.

Nhiều người, mỗi khi nghĩ đến cầu nguyện, là nghĩ ngay đến việc cầm lòng cầm trí! Nếu cần, phải bịt tai nhắm mắt lại để dễ mà cầm trí cầu nguyện.  Giờ cầu nguyện là giờ phải đem hết linh hồn, hết trí khôn mà suy gẫm, chiêm niệm về Chúa.  Người cầu nguyện sốt sắng phải là người quì lâu giờ trước Nhà Tạm như một pho tượng đá, có bị muỗi đốt cũng không được vỗ!

Ôi! Nếu thế, cầu nguyện trở thành một hình phạt! Và giờ cầu nguyện trở thành giờ của trí óc, bóp đầu, nặn trán, tâp trung tư tưởng, bắt trí khôn phải suy nghĩ những chuyện cao xa chứ không phải là giờ của con tim, của tiếng lòng thổn thức dâng lên Chúa!

Có người nghĩ rằng cầu nguyện tức là xin ơn.  Bởi thế khi cầu nguyện là xin đủ mọi thứ, hết mọi ơn: Xin ơn cho ông này bà nọ, cậu ấy cô kia.  Càng xin nhiều càng tốt, vì xin nhiều tức là thương Chúa nhiều, là cầu nguyện nhiều.  Như vậy giờ cầu nguyện cũng là giờ vận dụng trí khôn để nhớ ra, hoặc nghĩ ra những gì mình có thể xin được! Và cũng là giờ lải nhải kể lể tràng giang đại hải đủ mọi loại nhu cầu, phần hồn cũng như phần xác; đủ mọi thứ ơn, thiêng liêng cũng như xác thịt!  Ôi, thật tội nghiệp cho Chúa quá!  Cứ phải nghe những lời lảm nhảm vô tâm vô tình ấy! Thật ra, cũng như tạ ơn, xin ơn chỉ là một phần của cầu nguyện, để nói lên tấm lòng mình tin cậy và yêu mến Thiên Chúa.

Cha Arupe kể lại một câu chuyện mà cha đã gặp, khi cha hoạt động mục vụ truyền giáo tại Nhật Bản:

Có một thiếu nữ kia, quì gối chăm chú thật lâu giờ, thân thể hầu như bất động trước Nhà Tạm Chúa.  Khi đến thánh đường, cô ta bỏ dép ra đi chân không, và hình như đã quen từ thủa nhỏ, cô ta đi lướt nhẹ không gây một tiếng động nào, tiến đến thật gần Nhà Tạm Chúa hết sức có thể được.  Rồi với lòng tôn kính, cô ta phục xuống trước Nhà Tạm, và quì như thế thật lâu, không nhúc nhích.

Một ngày nọ chúng tôi gặp nhau khi cô ta bước chân ra khỏi thánh đường.  Thế rồi chúng tôi bắt đầu câu chuyện.  Từng chút từng chút một, tôi hướng câu chuyện về đề tài viếng Chúa Thánh Thể.  Rồi tình cờ, buột miệng tôi hỏi cô ta:

- Con cầu xin những gì mà lâu giờ trước Nhà Tạm thế?”

Tôi nghĩ bụng chắc sẽ được nghe cô ta trả lời sốt sáng lắm, nhưng không một chút do dự như đã có ý định trước, cô ta đáp:

- Con có cầu xin gì đâu!

- Ủa, không cầu xin gì à?

Rồi từng chút, từng chút tôi dò hỏi thêm:

- Con không cầu xin gì? Thế mà có thể quì lâu như thế được trước Nhà Tạm sao?

“Tôi thấy rõ là những câu hỏi tò mò của tôi làm cho cô ta có vẻ bối rối lắm.  Thế rồi buột miệng như không hề có ý định trước, cô ta đáp:

- Cha hỏi con là, con làm gì, xin gì trước mặt Chúa Giêsu à? ừ nhỉ, ... con, ... con chỉ muốn ở bên cạnh Ngài thôi!

- Vâng, tôi hiểu rồi!

Thế rồi một cách thầm lặng và từ tốn cô ta ra về.  Cứ như những người thiển cẩn xét đoán thì cô này chẳng có cầu nguyện gì hết.  Nhưng thực tế không phải là cô ta đã không cầu nguyện gì.  Là bởi vì, trong ngôn ngữ giới hạn của mnh, cô ta đã ôm trọn lấy hết thảy mọi chân lý! y là những giây phút lặng thinh quỳ trước Nhà Tạm Chúa.

Ôi thân tình xiết bao! Ôi tình thân tha thiết dường nào, chẳng xin mà cũng chẳng muốn nhận gì! Chỉ ước được ở với Ngài, ở bên cạnh Ngài thôi!

Cầu nguyện trong thinh lặng để cảm nhận sự hiện diện của Chúa! Để cảm mến tình thương ngọt ngào bao la nơi sự hiện hữu thân mật của Ngài, là cách cầu nguyện với sự cảm nghiệm về Thiên Chúa một cách tuyệt diệu! Chắc hẳn chính bạn cũng đã có những cảm nghiệm này trong kinh nghiệm cụ thể hằng ngày.  Chẳng hạn, khi ta yêu thương ai, đâu có cần phải nói với nhau nhiều, chỉ cần có nhau, ở bên nhau là đủ! Tuy nhiên nói một cách cụ thể thì tôi sẽ phải cầu nguyện như thế nào? Thật khó mà trả lời, vì chúng ta chỉ có thể cầu nguyện theo cách thức như chúng ta muốn.  Các thánh và các nhà tu đức học đã đề nghị nhiều phương pháp cầu nguyện khác nhau.  Có những phương pháp thích hợp với hoàn cảnh này, nhưng lại không thích hợp với hoàn cảnh khác, hoặc có những phương pháp thích hợp cho người này nhưng lại không thích hợp cho người kia.  Trong “Linh Thao”, thánh Ignatio thành Loyola đã đề nghị ba phương pháp cầu nguyện như sau:

1) Cầu nguyện bằng Ngũ Quan (Nhìn, Nghe, Ngửi, Sờ, Nếm) hoặc bằng ba Năng Lực của linh hồn (Lý trí, Tâm trí, Ý chí).

2) Cầu nguyện bằng cách nếm thật sâu từng lời kinh nguyện dâng lên Thiên Chúa.

3) Cầu nguyện bằng cách phối hợp với khung cảnh xung quanh, với tư thế, và ngay cả hơi thở của mình khi cầu nguyện.

Về cách cầu nguyện thứ nhất; chẳng hạn như bạn cầu nguyện giữa cảnh thiên nhiên.  Bạn hãy hòa mình vào khung cảnh đó, hãy nhìn thật kỹ những nhụy vàng mong manh với những cánh hoa hồng đang chập chờn rung rinh trước gió.  Bạn hãy lắng nhe thiếng chim hót véo von, tiếng rì rào xào xạc của cỏ, của lá, hãy ngửi kỹ mùi ngai ngái nồng ấm của đất, hương thơm của hoa, hãy đưa tay sờ búp cỏ mong manh như đang hé nở từ kẽ lá, hãy chú ý thật kỹ cảm giác khi cánh hoa mơn man trên ngón tay bạn, những lá cỏ xào xạc cọ vào da thịt bạn.  Hãy nếm hạt sương còn đọng trên lá, vị ngái đắng của lá của cỏ, ... Hãy để cho trái tim bạn rung nhịp với cảnh thiên nhiên tuyệt mỹ ấy.  Hãy hướng lòng mình về Đấng Hóa Công, cảm tạ tình thương vô biên của Ngài đã tác tạo và ban cho bạn cảnh thiên nhiên tuyệt mỹ ấy! ...

Với cách cầu nguyện thứ hai, hoặc thứ ba: chẳng hạn khi cầu nguyện trong nhà nguyện, bạn hãy để ánh đèn thật dịu, đừng làm chóa mắt! Hãy nhìn kỹ ánh nến hồng đang lung linh trước nhà Tạm Chúa, những cành hoa vàng, lá xanh chưng bày ở đó.  Hãy để ý lắng nghe tiếng đập nhẹ nhàng đều đặn của tim bạn, hãy hít vào thật chậm rãi êm ái và hãy thở ra từ từ nhẹ nhàng.  Hãy chăm chú nhìn lên Nhà Tạm, và thì thầm tâm sự với Chúa: “Chúa ơi! Hãy nói với con! Cho con nghe đi, tiếng của Ngài! Hãy đến với con đi, cho con nghe được tiếng bước chân Ngài, ...”  Hoặc bạn hãy đọc thật chậm rãi những lời kinh nguyện truyền thống của giáo hội như kinh Lạy Cha, Kính Mừng, Sáng Danh ... hoặc đọc những kinh mà bạn thích, hay bạn đã sáng tác ra.  Hãy cảm nếm thật sâu ý nghĩa từng lời kinh chứa đựng trong đó.  Chẳng hạn khi hướng lòng về Chúa bạn nói: “ Lạy Cha chúng con ở trên trời , ...”, hãy cảm nhận sự thân mật tuyệt diệu giữa linh hồn bạn với Đấng Tối Cao, như đứa con nhỏ bé đối với cha của mình vậy!

Theo phương pháp này, cầu nguyện bằng cách đọc và suy niệm Thánh Kinh cũng thế.  Bạn sẽ dùng cả ngũ quan, ba quan năng của linh hồn, và tự đặt mình vào trong bối cảnh đó.  Chẳng hạn khi suy niệm và cầu nguyện theo một đoạn Phúc Âm thì câu chuyện của đoạn Phúc Âm đó không phải giống như một đoạn phim diễn ra trong trí bạn, lại càng không phải hiện ra trước mắt bạn như khi bạn một chương trình trên đài truyền hình! Bạn phải tự đặt mình vào trong bối cảnh đó, là một nhân vật trong đó, đang nhìn, nghe và cảm thấy như thật sự mình đang hiện diện ở đó.  Chẳng hạn như đoạn Phúc Âm “Người phụ nữ ngoại tình bị bắt quả tang” (Gioan 8:1-11) Bạn có thể là một người trong đám đông những người đang bực tức kết án người phụ nữ ấy; bạn có thể là chính người phụ nữ đó; hay bạn là một trong các môn đệ Chúa đang chứng kiến việc đó.  Bạn đang chăm chú theo dõi gì? ... Ánh mắt, cử chỉ, giọng nói, thái độ, ... của Chúa lúc đó.  Bạn cảm thấy gì? Câu nào trong Phúc Âm, hay Lời Nói nào của Chúa làm bạn xúc động, hãy dừng lại đó và cảm nếm thật sâu, ... Hãy xin Chúa dạy dỗ bạn về điều đó.

Đó là những cách cầu nguyện thông thường mà chúng ta hay áp dụng trong các khóa cấm phòng Linh Thao.  Có lẽ bạn thầm nghĩ, những phương cách cầu nguyện trên nay chỉ thích hợp cho các tu sĩ vào các giờ nguyện ngắm, hoặc cho chính bạn trong các khóa cấm phòng, hay vào những ngày có nhiều thì giờ rảnh rỗi!  Thật ra không phải thế!  Nếu chúng ta quen với phương thức này, chúng ta biết cách thích ứng nó, và có thể cầu nguyện bất cứ lúc nào và bất cứ nơi nào.  Chẳng hạn khi lái xe đến sở, bạn hãy nhìn kỹ con đường mình đang đi với phố xá, nhà cửa, xe cộ, ... bạn hãy hướng lòng cảm ơn Chúa đã cho bạn sức khỏe, có việc làm!  Rồi bạn hãy nghĩ đến những người nghèo đói, tật nguyền, bệnh tật.  Hãy nhớ lại Lời Chúa nói về họ, về sự hiện diện đặc biệt của Chúa nơi họ, ... và bạn hãy xin Chúa chúc lành ủi an họ.  Khi làm việc bạn hãy chăm chú với công việc của mình, khi ăn bạn hãy tận hưởng hương vị của thức ăn và cảm nhận tình thương của Chúa đang có đối với bạn! ... Như thế bạn sẽ cảm thấy sự cầu nguyện quyện lấy tâm hồn chúng ta, như chúng ta cảm thấy mình đang sống với nhịp đập của tim, với hơi thở của mình.

Tuy nhiên, bạn cũng nên dành những giây phút hồi tâm trong ngày để đặc biệt hướng lòng cầu nguyện với Thiên Chúa.  Đừng quá lo lắng về những lúc cầu nguyện như thế!  Thánh nữ Têrêxa Hài Đồng Giêsu đã có một cách thức như sau về những lúc cầu nguyện như vậy!  Người nói: “Tôi yêu mến Chúa, ngay cả khi tôi ngủ.”  Người tâm sự rằng: “Tôi thích một tấm hình kia, vẽ một thiên thần đang thiếp ngủ ngồi tự kề bên Nhà Tạm Chúa.  Vâng, khi tôi ngủ tôi cũng yêu mến Chúa!”  Những ai đọc kỹ về đời sống thánh nữ Têrêxa, thì nhận ra ngay rằng thánh nữ hay ngủ gật trong giờ nguyện kinh buổi sáng, và thỉnh thoảng chia trí lo ra trong lúc cầu nguyện!  Nhưng Têrêxa nói: “Những ai làm cho tôi chia trí trong giờ nguyện gẫm, thì người ấy được lợi.  Vì tôi dâng ngay người ấy cho Chúa, và xin Chúa chúc phúc, ban ơn lành cho họ.”  Têrêxa không buồn, không giận mình vì đã yếu đuối ngủ gật, chia trí trong giờ cầu nguyện.  Nhưng người tin tưởng vào tình yêu của Chúa, và dâng cho Chúa với lòng yêu mến ngay cả trong những việc như thế.  Nối kết với Chúa trong mọi giây phút của đời sống mới thật là điều quan trọng!

Chúng ta cũng cần cầu nguyện chung trong gia đình, để gia đình thật sự trở thành một tổ ấm có Chúa hiện diện.  Cầu nguyện chung trong gia đình cũng để nói lên rằng: Tình yêu của Thiên Chúa ba Ngôi, vì tình yêu ấy đã được biểu lộ nơi Thánh Tâm Chúa Kitô phải là trung tâm điểm đời sống của gia đình.  Khi cầu nguyện trong gia đình, chúng ta cần phải cố gắng diễn tả điều ấy.  Như thế giờ cầu nguyện không phải là lúc đọc tràng giang đại hải nhiều loại kinh khác nhau được ghi trong sách kinh nguyện.  Xin được đề nghị với bạn một phương thức như sau: Khởi đầu, nếu có thể gia đình bạn nên hát một bài để đem lại bầu khí vui tươi cho buổi cầu nguyện.  Sau đó, đọc một đoạn Phúc Âm ngắn, rồi dành một vài phút trầm tư, để mọi người chú tâm nghe Chúa dạy dỗ.  Rồi dâng lên Chúa những lời nguyện.  Lời nguyện ấy có thể là nói với Chúa những gì đã xảy ra trong ngày, hoặc cầu nguyện cho nhau hay cho bạn bè và những người thân thuộc của gia đình.  Lời nguyện nên hết sức đơn sơ và tự do bộc phát theo ý riêng của mỗi người.  Sau lời nguyện cùng nhau đọc một hai kinh nguyện mà gia đình bạn thích để tóm kết tất cả những ý cầu nguyện ấy dâng lên Chúa.  Sau hết, bạn có thể kết thúc buổi cầu nguyện bằng một bài hát, ... Các linh mục, mục sư đã lâu năm phụ trách hướng dẫn về Đời Sống Gia Đình làm chứng rằng: Cầu nguyện chung trong gia đình đem lại yêu thương, tha thứ và hạnh phúc trong gia đình.  Đó là một sự thật không ai chối cãi được!  Có thể nói cầu nguyện trong gia đình là chìa khóa mở kho tàng hạnh phúc cho gia đình vậy.

Gia đình công giáo Việt Nam chúng ta cũng thường có thói quen cầu nguyện với Đức Mẹ và các thánh.  Đó là một thói quen tốt, đặc biệt là cầu nguyện với Đức Mẹ.  Nơi Đức Mẹ, chúng ta thấy tỏ hiện một tình thương dịu dàng, đầy ân cần và thân ái.  Đức Mẹ thật là Đấng Phù Giúp và là Đấng Bảo Trợ tuyệt hảo của các gia đình công giáo.  Đức Mẹ gần gũi Chúa, hiểu tình thương của Chúa hơn tất cả mọi người.  Mẹ sẽ giúp đỡ mỗi người chúng ta học biết Chúa là ai, và hiểu Tình Thương của Ngài là gì?  Đó là sứ mạng đặc biệt của Đức Mẹ!  Và không có gì làm Đức Mẹ vui lòng hơn, là xin Người giúp chúng ta và ban cho chúng ta những ơn ấy!  Chúng ta thường xin Ơn Chúa qua bàn tay của Đức Mẹ, nhưng đừng quên rằng Thiên Chúa Ba Ngôi và Tình Thương vô tận của Ngài là trung tâm lòng tôn thờ, và tất cả mọi tâm tình tôn giáo của chúng ta.

Nói tóm lại cầu nguyện là hơi thở của con tim, là tiếng lòng thổn thức của con người hướng về Đấng Tối Cao.  Nhiều kiểu nói khác nhau như: cầu nguyện là Tâm Sự với Chúa, là Lắng Nghe tiếng Chúa nói, là Mở Lòng ra cho Ngài.  Tất cả đều nói lên một điều là:  Cầu nguyện là sự khắc khoải của con tim tạo vật hướng về Đấng Tạo Hóa.  Như thế sự cầu nguyện cần thiết cho linh hồn, như hơi thở cần thiết cho sự sống.  Có thể nói rằng Cầu Nguyện là hơi thở của hồn con người.

Thánh AnPhongSô, Đấng sáng lập Dòng Chúa Cứu Thế, đã nhắc đi nhắc lại câu nói này trong một tác phẩm bất hủ của người nói về sự cầu nguyện: “ Ai cầu nguyện chắc chắn sẽ được cứu, ai không cầu nguyện chắc chắn sẽ hư mất.”  Cầu nguyện là hô hấp hơi thở của Chúa Thánh Linh.  Như nhành nho đang hấp thụ nhựa sống từ thân cây nho, sự cầu nguyện là sự hấp thụ lấy mạch sống sinh động tuôn tràn nơi Thiên Chúa.

Như chiếc máy truyền hình cần phải có giòng điện mới phát hình được, con người cần phải có sự sống của Thiên Chúa nơi mình, mới có thể sống và sinh động được.  Biết cầu nguyện chính là biết ý thức về điều ấy để mở lòng đón lấy mạch sống linh động, chan hòa tình thương, mà Thiên Chúa đang muốn tuôn đổ tràn trào xuống mỗi người chúng ta vậy.

Lm Hoàng Tiến Đoàn, S.J.