Ca'c ba?n dic.h Kinh Tha'nh

Tri'ch sa'ch "Responses to 101 Questions" cu?a R.E\. Brown ca^u 1-2

C. 1. Ba?n di.ch Kinh Tha'nh na`o to^'t nha^'t?

Ba?n di.ch thi'ch ho+.p hay kho^ng co`n tu`y mu.c ddi'ch cu?a vie^.c ddo.c Kinh Tha'nh. Vie^.c ddo.c no+i co^ng co^.ng, cha(?ng ha.n nhu+~ng ba`i ddo.c trong tha'nh le^~ hoa(.c trong ca'c gio+` kinh nguye^.n chung, ddo`i ho?i su+. trang tro.ng. Vi` the^', du`ng ba?n di.ch qua' bi`nh da^n thi` se~ kho^ng ho+.p. Tra'i la.i, khi ddo.c rie^ng dde^? suy nie^.m, hoa(.c ca^`u nguye^.n, thi` ne^n du`ng mo^.t ba?n di.ch ddu+o+.c tri`nh ba`y dde.p ma('t, lo+`i va(n de^~ ddo.c, de^~ hie^?u\. Ngoa`i ra, khi ddo.c dde^? ho.c ho?i, nghie^n cu+'u, thi` ne^n co' mo^.t ba?n di.ch sa't tu+`ng chu+~ - mo^.t ba?n di.ch va^~n co`n giu+~ la.i su+. ha`m ho^` to^'i y' cu?a ba?n go^'c.

Co' le~ ca^u tra? lo+`i bao qua't to^'t nha^'t ma` to^i co' the^? cu'ng hie^'n cho ca'c ba.n la` ne^u le^n ddie^?m na`y: Ca'c ba?n go^'c cu?a Kinh tha'nh ba(`ng tie^'ng Hi'p-ri, tie^'ng A-ram, hoa(.c tie^'ng Hi-la.p, co' nhie^`u ddoa.n phu+'c ta.p kho' hie^?u, nhie^`u ca^u ha`m ho^` to^'i y'. Co' khi ta'c gia? vie^'t kho^ng ro~ ra`ng, va` ro^`i di.ch gia? pha?i ddoa'n y'. Vi` the^', ho. pha?i quye^'t ddi.nh hoa(.c di.ch sa't tu+`ng chu+~ va` giu+~ nguye^n su+. ha`m ho^` to^'i nghi~a, hoa(.c di.ch tu+. do. ro^.ng ra~i ho+n va` co^' ga('ng la`m sa'ng to? su+. ha`m ho^` to^'i nghi~a ddo'. Ba?n di.ch sa't ca^`n co' nhu+~ng ba`i da^~n gia?i in ke`m, hoa(.c co' pha^`n chu' thi'ch o+? du+o+'i cha^n ca'c trang, tri`nh ba`y nhu+~ng gia?i pha'p hie^.n co' cho ca'c ddoa.n to^'i nghi~a\. Ma(.t kha'c, trong ba?n di.ch tu+. do, di.ch gia? dda~ tu+. ddi.nh ddoa.t y' nghi~a cho nhu+~ng ddoa.n to^'i nghi~a\. Xe't theo mo^.t khi'a ca.nh na`o ddo' thi` lo+`i chu' gia?i dda~ ddu+o+.c kha?i trie^?n sa(~n trong ma.ch va(n cu?a ba?n di.ch, va` vi` ly' do na`y, ba?n di.ch tu+. do ddo.c thi` de^~, nhu+ng du`ng dde^? nghie^n cu+'u thi` kho'.

C. 2. Va^.y Cha gio+'i thie^.u ba?n di.ch Kinh Tha'nh na`o\?

Vi` ca^u tra? lo+`i cho ca^u 2 va` 3 chi? lie^n quan to+'i nhu+~ng ba?n di.ch Kinh Tha'nh ba(`ng Anh ngu+~, ne^n cha Brown dda~ ye^u ca^`u chu'ng to^i bo^? tu'c pha^`n ca'c ba?n di.ch tie^'ng Vie^.t. Du+.a tre^n mo^.t so^' chi tie^'t ma` cha Nguye^~n co^ng DDoan, Do`ng Te^n, dda~ cung ca^'p, chu'ng to^i xin ta.m bo^? tu'c nhu+ sau\.

No'i chung thi` ca'c ba?n Kinh tha'nh tie^'ng Vie^.t co' the^? chia ra nhu+ sau:

  1. Ba?n di.ch tu+` nhu+~ng ngo^n ngu+~ thu+' hai,
  2. Toa`n bo^. Kinh tha'nh di.ch tu+` nguye^n ngu+~, va`
  3. Ta^n U+o+'c di.ch Ta^n U+o+'c tu+` nguye^n ngu+~ Hy La.p.

  1. Nhu+~ng ba?n di.ch tu+` ca'c ngo^n ngu+~ thu+' hai

    1. Tu+` tie^'ng La tinh:
      Cha Tra^`n ddu+'c Hua^n dda~ di.ch toa`n bo^. Kinh tha'nh tu+` ba?n La tinh Pho^? tho^ng: pha^`n Ta^n U+o+'c ddu+o+.c xua^'t ba?n na(m 1959 va` Cu+.u U+o+'c na(m 1968. Xem ra ba?n na`y kho^ng co`n thi.nh ha`nh la('m. Ngoa`i ra, ba?n Kinh tha'nh cu?a U?y Ban Phu.ng Vu. di.ch tru+o+'c na(m 1975 cu~ng tu+` ba?n La tinh Pho^? tho^ng. Ca'c ba`i ddo.c trong tha'nh le^~ ddu+o+.c tri'ch tu+` ba?n na`y\. Vi` vo^.i ne^n ba?n di.ch na`y co`n nhie^`u thie^'u xo't va` kho^ng ddu+o+.c xua^'t ba?n. Tuy nhie^n, nha` xua^'t ba?n ba'o Tra'i Tim DDu+'c Me. (Do`ng DDo^`ng co^ng) dda~ gom go'p nhu+~ng ba`i Phu'c a^m trong sa'ch le^~, va` cho xua^'t ba?n cuo^'n "Tin Mu+`ng Chu'a Gie^su" na(m 1988. Ba?n na`y co' le~ se~ ddu+o+.c su+?a va` xua^'t ba?n va`o na(m 1996.

    2. Tu+` tie^'ng Pha'p:
      Ba?n "Kinh Tha'nh Ta^n U+o+'c" cu?a co^' Ho^`ng y Tri.nh va(n Ca(n, na(m 1981. Ba?n na`y bi`nh da^n, de^~ ddo.c. DDa^y la` mo^.t co^ng tri`nh ra^'t thie^.n chi' nhu+ng gio+'i ha.n.

    3. Tu+` tie^'ng Trung Hoa:
      Ba?n Ta^n U+o+'c cu?a Cha Tra^`n va(n Kie^.m ddu+o+.c xua^'t ba?n ta.i Hoa ky` na(m 1994. Ba?n di.ch na`y pha^`n lo+'n du+.a theo mo^.t ba?n tie^'ng Trung hoa\. Di~ nhie^n ba?n tie^'ng Trung hoa ddu+o+.c di.ch tu+` nguye^n ba?n, va` di.ch gia? dda~ tham kha?o nhu+~ng ba?n di.ch cu?a ca'c ngo^n ngu+~ kha'c nhu+ ba?n New Jerusalem Bible va` ba?n New American Bible cu?a Anh ngu+~.

  2. Toa`n bo^. Kinh Tha'nh di.ch tu+` ca'c nguye^n ngu+~.

    Ba?n di.ch cu?a Cha Nguye^~n the^' Thua^'n, Do`ng Chu'a Cu+'u The^', la` ba?n duy nha^'t co' ca? Cu+.u U+o+'c va` Ta^n U+o+'c di.ch tu+` ca'c nguye^n ngu+~ Kinh tha'nh. Cha Thua^'n dda~ la`m vie^.c trong ha`ng 20 na(m tro+`i, nhu+ng ra^'t tie^'c cha dda~ qua ddo+`i na(m 1975, tru+o+'c khi hoa`n tha`nh co^ng tri`nh na`y\. Vi` the^', ba sa'ch Hua^'n ca, Gio't va` Ba-ru'c, co^.ng the^m pha^`n chu' gia?i cu?a ba sa'ch ddo', dda~ ddu+o+.c di.ch sau na`y, va` toa`n bo^. Kinh tha'nh ddu+o+.c in sau na(m 1975. Nhi`n chung, dda^y la` mo^.t co^ng tri`nh khoa ho.c uye^n ba'c, ra^'t co' i'ch cho ngu+o+`i nghie^n cu+'u\. Theo quan nie^.m phie^n di.ch co^? ddie^?n, ba?n na`y di.ch ba'm sa't tu+`ng chu+~. The^m va`o ddo', cha la.i du`ng nhie^`u tu+` Ha'n Vie^.t ne^n ca^u va(n tie^'ng Vie^.t ddo^i khi kho' hie^?u\. Ngoa`i ra, dda^y la` co^ng tri`nh do mo^.t ngu+o+`i la`m, va` vi` the^', u+u ddie^?m cu?a no' la` de^~ tho^'ng nha^'t, ta^'t nhie^n khuye^'t ddie^?m cu?a no' la` gio+'i ha.n kha? na(ng cu?a mo^.t ngu+o+`i\.

  3. Ca'c ba?n Ta^n U+o+'c di.ch tu+` tie^'ng Hi-la.p.

    1. Ba?n "Tin Mu+`ng cu?a Thie^n Chu'a Cha" cu?a Cha An-so+n Vi., na(m 1977. Ba?n di.ch cu?a cha Vi. la` mo^.t co^ng tri`nh ca' nha^n. Cha Vi. kho^ng ddu+o+.c dda`o ta.o chuye^n mo^n ve^` Kinh tha'nh, nhu+ng co' mo^.t va`i tru+.c gia'c hay, co' thie^.n chi' va` chi.u kho' nghie^n cu+'u\. Ra^'t tie^'c, khi va^.n du.ng ca'c tru+.c gia'c a^'y qua' mu+'c thi` ca^u tie^'ng Vie^.t nhie^`u khi tro+? tha`nh ngo^. nghi~nh. Pha^`n da^~n nha^.p va` chu' thi'ch cu?a ba?n na`y thi` la^'y tu+` ba?n TOB [Noveau Testament - Traduction Oecumenique de la Bible] va` Bible de Jerusalem. To^?ng ho+.p la.i: dda^y la` mo^.t co^ng tri`nh thie^.n chi' ho+n la` khoa ho.c.

    2. Ba?n di.ch cu?a nho'm "Ca'c Gio+` Kinh Phu.ng vu.", na(m 1994. DDa^y la` mo^.t co^ng tri`nh ta^.p the^? dda^`u tie^n trong la~nh vu+.c phie^n di.ch Kinh Tha'nh ta.i Vie^.t nam. Ban la`m vie^.c go^`m: mo^.t so^' chuye^n vie^n Kinh tha'nh to^'t nghie^.p Tha'nh kinh Ho.c vie^.n (Ro^ma) va` Ecole Biblique (Gie^rusalem) hoa(.c ta.i Vie^.t nam, mo^.t so^' chuye^n vie^n ve^` phu.ng vu. (ho.c ta.i Pha'p), va` mo^.t so^' to^'t nghie^.p ca'c tru+o+`ng tha^`n ho.c (Ro^ma). Pha^`n chu' thi'ch ddu+o+.c soa.n dde^? dda'p u+'ng nhu ca^`u cu?a ca'c ddo^.c gia? Vie^.t nam, chu+a co' sa'ch chu' gia?i dde^? tham kha?o\. Trong ca'c ba?n di.ch tie^'ng Vie^.t, dda^y la` ba?n di.ch chi'nh xa'c nha^'t hie^.n nay\. Hy vo.ng pha^`n Cu+.u U+o+'c se~ ddu+o+.c xua^'t ba?n trong mo^.t nga`y ga^`n dda^y\.
Sau dda^y la` ca^u tra? lo+`i cu?a cha Brown:

Trong nhu+~ng ba?n di.ch sa't cu?a Anh ngu+~ , to^i tha^'y co' 4, 5 du`ng ddu+o+.c. (To^i thu+o+`ng du`ng nhu+~ng ba?n di.ch sa't khi da.y ho.c vi` to^i muo^'n sinh vie^n cu?a to^i bie^'t dde^'n nhu+~ng tra('c tro+? cu?a ba?n di.ch.) To^i xin ddu+o+.c nha('c nho+? ca'c ba.n mo^.t ddie^`u: Nhie^`u ba?n di.ch co' ta^`m mu+'c dda~ ddu+o+.c su+?a la.i ca(.n ke~ va`o cuo^'i tha^.p nie^n 1980, hoa(.c ddang ddu+o+.c hie^.u ddi'nh va`o dda^`u tha^.p nie^n 1990. Vi` the^', mo^~i ngu+o+`i pha?i ca^?n tha^.n dde^? mua cuo^'n hie^.u ddi'nh mo+'i nha^'t cu?a ba^'t cu+' ba?n di.ch Kinh Tha'nh na`o\.

Ba?n di.ch ma` to^i thu+o+`ng du`ng nha^'t la` The Revised Standard Version (Ba?n Tie^u Chua^?n Hie^.u DDi'nh). Ma(.c co' nhie^`u kho' kha(n, no'i chung thi` ba?n na`y ddo.c ddu+o+.c, cu~ng nhu+ ddu+o+.c di.ch sa't chu+~ mo^.t ca'ch ca^?n tha^.n. (DDa^y la` ba?n hie^.u ddi'nh cu?a Ba?n King James, nhu+ng kho^ng may, thi?nh thoa?ng no' cu~ng bi. xa va`o mo^.t va`i ve^'t la^`y cu?a Ba?n King James.) No' la`m cho ngu+o+`i Co^ng Gia'o ho+i kho' chi.u vi` vie^.c su+? du.ng ca'c chu+~ co^? dde^? no'i ve^` Thie^n Chu'a (nhu+ Thou va` Thee). Song ddie^`u na`y dda~ ddu+o+.c su+?a ddo^?i trong ba?n mo+'i, tu+'c la` The New Revised Standard Version (Ba?n Tie^u Chua^?n Bo^? Tu'c Mo+'i), xua^'t ba?n na(m 1990. No'i chung thi` ngu+o+`i Tin La`nh chi'nh to^ng du`ng ba?n na`y nhie^`u nha^'t, nhu+ng ngu+o+`i Tin La`nh ba?o thu? thi` va^~n co`n u+a Ba?n King James.

Pha^`n ddo^ng gia'o da^n Co^ng Gia'o ta.i My~ du`ng ba?n The New American Bible (Ba?n Kinh Tha'nh Mo+'i cu?a Gia'o ho^.i Co^ng gia'o Hoa ky`). Nhu+~ng ba`i ddo.c trong tha'nh le^~ thu+o+`ng ddu+o+.c tri'ch tu+` ddo'. Pha^`n Cu+.u U+o+'c cu?a ba?n na`y di.ch ra^'t hay, va` no'i chung thi` kha' ho+n pha^`n Cu+.u U+o+'c cu?a ba?n Revised Standard Version. Tuy nhie^n, pha^`n Ta^n U+o+'c co`n nhie^`u thie^'u xo't tra^`m tro.ng, va` mo^.t trong nhu+~ng ly' do la` sau khi ba?n di.ch ro+`i kho?i tay nhu+~ng di.ch gia? dda^`u tie^n thi` dda~ bi. su+?a ddo^?i na(.ng ne^`, dda(.c bie^.t bo^'n Phu'c a^m. Song vie^.c su+?a ddo^?i na`y co' pha^`n ho+i vu.ng ve^`, cha(?ng ha.n nhu+ thay chu+~ "reign" ["su+. tri. vi`"] cho chu+~ "kingdom" ["nu+o+'c" nhu+ "nu+o+'c tro+`i"]. Ngoa`i su+. thie^'u chi'nh xa'c, phie^n di.ch nhu+ the^' ro~ ra`ng kho^ng ho+.p vo+'i nhu+~ng ddoa.n Phu'c a^m die^~n ta? mo^.t no+i (nu+o+'c, vu+o+ng quo^'c), thay vi` mo^.t ha`nh ddo^.ng (tri. vi`, cai tri.). The^m va`o ddo', su+?a ddo^?i nhu+ the^' co`n ga^y hie^?u la^`m vi` Gia'o da^n My~ thu+o+`ng nghe "reign" ["tri. vi`"] ra chu+~ "rain" ["mu+a"] (vi` "reign-tri. vi`" va` "rain-mu+a" dde^`u phie^n a^m la` "re^n", nhu+ng "reign-tri. vi`" thi` kho^ng tho^ng du.ng). Tuy nhie^n, va^'n dde^` na`y dda~ kho^ng co`n nu+~a vi` pha^`n Ta^n U+o+'c tre^n vu+`a ddu+o+.c di.ch la.i hoa`n toa`n va`o cuo^'i tha^.p nie^n 1980; no' se~ ddu+o+.c ra ma('t vo+'i qui' vi. trong ca'c gio+` phu.ng vu. va`o dda^`u tha^.p nie^n 1990.

Ta.i Anh quo^'c, ti'n hu+~u Co^ng Gia'o du`ng ba?n The Jerusalem Bible (Kinh Tha'nh Gie^rusalem) trong phu.ng vu., va` ba?n na`y co' nhie^`u lie^n-ki-to^\. Ba?n Gie^rusalem dda^`u tie^n cu?a Anh ngu+~ co' nhie^`u thie^'u xo't vi` no' ddu+o+.c di.ch pha^`n lo+'n theo ba?n Gie^rusalem tie^'ng Pha'p, va` ddo^i khi di.ch gia? dda~ kho^ng tra kha?o ca'c nguye^n ba?n ca(.n ke~ ho+n. (Ba?n Gie^rusalem tie^'ng Pha'p thi` chi'nh xa'c ho+n.) Tuy nhie^n, nha^.n xe't na`y dda~ lo^~i tho+`i vi` ba?n Anh Ngu+~ tre^n vu+`a ddu+o+.c su+?a chu+~a ky~ ca`ng trong tha^.p nie^n 1980. Pha^`n chu' thi'ch cu?a ba?n Gie^rusalem dda^`u tie^n xem ra dda~ ra^'t dda^`y ddu? va` gia' tri., the^' nhu+ng pha^`n chu' thi'ch cu?a ba?n Gie^rusalem mo+'i la.i co`n hoa`n ha?o ho+n.